شاهنامه فردوسی (از: حکیم ابوالقاسم فردوسی طوسی.)

نبذة عن كتاب شاهنامه فردوسی (از: حکیم ابوالقاسم فردوسی طوسی.)

شماره بازیابی: 1100
شماره مدرک کتابخانه مجلس: IR‭10-19507‬
زبان اثر: فارسی
عنوان و نام پديدآور: شاهنامه فردوسی [نسخه خطی]/ از: حکیم ابوالقاسم فردوسی طوسی.
قطع: وزیری. 15/5*26سم. 594گ. 50بیت.
يادداشتهاي کلي: از طرز خط و تصاویر تصور می‌کنم که در زمان شاه طهماسب صفوی (930-984) نگارش یافته باشد.
يادداشتهاي مربوط به عنوان و پديدآور: بر شاهنامه سه مقدمه نوشته شده و مفصل‌ترین آنها در 829ق. به فرمان بایسنقر بن شاهرخ ( -837ق.) می‌باشد و این مقدمه که شامل شرح حال مفصلی از فردوسی و هجونامه سلطان محمود می‌باشد، دارای مطالبی درست و نادرست است و در اینجا است که فردوسی از مازندران به بغداد رفته و به خلیفه پناه برده است و در جای دیگر اشاره‌ای بدین موضوع نشده و چنان‌که گفتیم یکی از دو نسخه این کتابخانه دو مقدمه دارد و یکی از آنها فقط مقدمه بایسنقری را دارد و نسخه سوم بی‌مقدمه است.
تاکنون دوبار از شاهنامه انتخابی به‌سزا گردیده، نخست در ق 5ق. شاعر معروف مسعود سعدسلمان بدین کار مبادرت نموده و دوم مقارن جشن هزاره فردوسی آقای فروغی (محمدعلی) که در آن هنگام رئیس الوزراء ایران بوده‌اند نیز از این کتاب انتخابی به عمل آورده که به نام خلاصه شاهنامه در 1312ش. چاپ گردیده است. بنابر آن که نویسنده مشهور عباس خلیلی (مدیر روزنامه اقدام) در ص 479 سال دوم مجله مهر نگاشته‌اند، ایشان شانزده هزار بیت عربی در ترجمه شاهنامه به طریق انتخاب انشاء نموده و چاپ کرده‌اند و اخیرا تصمیم گرفته‌اند که شاهنامه را از آغاز به همان وزن تقارب تا انجام به عربی ترجمه نمایند و بدین کار شروع کرده‌اند.
شرح حال فردوسی با مراجعه به لباب الالباب، 2/ 32-33؛ تذکره الشعراء، ص 49-55؛ سخن و سخنوران، 1/ 29-98؛ فردوسی نامه یا ص 401-704 سال دوم مجله مهر و کتب تاریخ و تذکره‌ها آشکار خواهد گردید.
تزئینات نسخه:در آغاز مقدمه سرلوحی کهنه موجود و در آغاز کتاب نیز سرلوحی ظریف می‌باشد و میان سطرهای دو صفحه نخستین شاهنامه طلا‌اندازی شده و پشت صفحه نخستین ترنجی ظریف می‌باشد و کتاب دارای پنجاه و نه صورت چینی بسیار ظریف می‌باشد، بیشتر آنها از نصف صفحه بزرگتر و بعضی از آنها کمتر از نصف صفحه است و چند تصویر از آنها از دست‌برد حوادث مصون نمانده و این تصاویر در برگ‌های: 27، 31، 37، 41، 50، 62، 73، 76، 82، 85، 89، 94، 100، 109، 111، 118، 131، 141، 146، 154، 170، 204، 214، 241، 250، 269، 272، 285، 303، 307، 318، 352، 356، 364، 374، 383، 393، 397، 416، 418، 432، 448، 454 و 454 ب، 459، 465، 467، 479، 493، 499، 507، 517، 524، 541، 551، 556، 558، 586، 589 از نسخه است و همه برگ‌ها با طلا و زنگار جدول‌کشی شده.
نوع کاغذ:خان‌بالغ.
تزئینات جلد:میشن ضربی با قفل برنجی.
«افتتاح سخن آن به که کند اهل کمال/ به ثنای ملک الملک خدای متعال
مالک الملکی که بتدبیر ملک و ملکوت و ترتیب عالم لاهوت و ناسوت» به خط نسخ خوب نگاشته شده و ظاهرا نگارش این بخش یک قرن بیشتر از کتاب به نظر می‌آید و پس از آن فهرست پادشاهان طبقات چهارگانه و فرهنگ لغات فرس شاهنامه با ترجمه فارسی آنها به همان خط می‌باشد.
این نسخه در حدود پنجاه و شش هزار بیت (56000) است.
وضعیت استنساخ نسخه: از نسخ بسیار خوب شاهنامه می‌باشد، نام نویسنده و سال نگارش را ندارد.
يادداشتهاي مربوط به مشخصات ظاهري اثر: نوع خط:نستعلیق خوب.
يادداشتهاي مربوط به نسخه موجود: 3بر یکی از برگ‌های ننوشته که پیش از مقدمه گذارده شده عزالدوله عبدالصمد میرزا به خط خود در 1309ق. نوشته که این کتاب را در همدان خریده و در همانجا صحافی کرده‌اند.
مشخصات اثر: امضا:
متن يادداشت: پشت صفحه نخستین کتاب مهر عالمگیر (کتاب زیب) پادشاه هند که بنابر ضبط در طبقات اسلام در 1069ق. بر تخت سلطنت نشسته، دیده می‌شود ولی جز کلمه عالمگیر، عبارات آن خوانا نیست.
يادداشت عمليات: بخش مقدمه وصالی گردیده و باز هم نیازمند به وصالی است.
يادداشتهاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع اثر: ماخذ فهرست: مجلد دوم، صفحه 1594-1595.
يادداشتهاي مربوط به خلاصه يا چکيده: پیش از شروع شاهنامه، مقدمه بایسنقری که آغاز آن این است:
تاريخ: 20121010