تحقیق الاصطلاحات(امیرحیدر حسینی واسطی بلگرامی متخلص به امیرحسین (قرن 12ق))

نبذة عن كتاب تحقیق الاصطلاحات(امیرحیدر حسینی واسطی بلگرامی متخلص به امیرحسین (قرن 12ق))

شماره بازیابی: 3585
شماره مدرک کتابخانه مجلس: IR‮‭10-34760‬‬
زبان اثر: فارسی
عنوان و نام پديدآور: تحقیق الاصطلاحات/ امیرحیدر حسینی واسطی بلگرامی متخلص به امیرحسین (قرن 12ق)
کاتب: مبارز خان.
تاریخ کتابت: 1263ق.
قطع: ‮وزیری. ‭17‬*‭27‬سم. ‭127‬ص. ‭19‬س.‬
آغاز، آغازه، انجام، انجامه: 1بسمله. سپاس منعمی که مشت خاک را دولت ناطقه بخشید و زبان در ادای مطالب پیشکار دل آفرید و درود مرسلی که لسان او اشرف السنه عالم است… بعد هذا غبار کوچه ناتمامی فقیر امیرحیدر متخلص به امیر حسینی… بعرض یاران میرساند… که در این اوراق برخی الفاظ و اصطلاحات فن لغت رنگ تحریر میگیرد که از زبان… جدی و استادی میر غلام علی آزاد ادام الله ظله… و نبذی دیگر که به نیروی تتبع خود از دواوین اساتذه برآورد و پاره‌ای دیگر که از اهل محاوره بتحقیق رسید صورت ترقیم پذیرد… .
2… که در ازمنه سابقه علماء هیئت را از آن خبر نبود چند سال شد که… از فرنگیان… به آن جزیره رسید و اطلاع بر آن دست داد قزلباش خان امید همدانی گوید… کوی تو شدست ینگ دنیا.
3بتاریخ بیست و هفتم شهر محرم الحرام سنه 1263 بدست عاصی خاکپای جهان… مبارز خان به اتمام رسید. تم… (دنباله رقم کاتب بعلت موریانه خوردگی کلمات اکثر کلمات ناخواناست).
تزئینات متن:عناوین به شنگرف.
نوع کاغذ:هندی.
تزئینات جلد:مقوایی عطف و گوشه میشن سبز.
در برخی از برگ‌ها قسمتی از سطرها خوانده نمی‌شود.
نک: فرهنگ‌نویسی در هند و پاکستان، 163 – 164؛ مقدمه آصف اللغات – ج اول.
امیر حسینی بلگرامی این فرهنگ را در 1189ق، پس از تتبع در دیوان‌های اساتید و در محاورات اهل زبان و بهره‌گیری از فواید شفاهی از استاد وجد خود میر غلام‌علی آزاد، فراهم آورده است.
عزیز جنگ در تالیف فرهنگ بزرگ آصف اللغات از این کتاب بهره برده و در مقدمه فرهنگ خود این کتاب را بدین گونه توصیف می‌کند (به نقل دکتر شهریار نقوی):
«مختصریست مفید و خیلی دلچسب. مفردات و مرکبات فارسی را… جمع فرموده بعضی از الفاظش فرو گذاشتهای لغات قدیمه و جدیده را مخصوص است. بسیار کاری کرده حیف است که چاپ نشده حالا نایاب است».
دکتر شهریار نقوی سپس نوشته است که بیش از این اطلاعی درباره این کتاب نیست و نسخه آن «در هیچ کتابخانه معروف دیده نمی‌شود».
در این فرهنگ نخستین واژه (مرکب): آب بر رو زدن و آخرین: «ینگ دنیا» است.
يادداشتهاي مربوط به مشخصات ظاهري اثر: نوع خط:نستعلیق (شیوه هندی).
يادداشت عمليات: بیشتر برگ‌های نسخه از موریانه خوردگی آسیب فراوان دیده و مندرس است.
يادداشتهاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع اثر: ماخذ فهرست: مجلد ششم، صفحه 4716-4717.
يادداشتهاي مربوط به خلاصه يا چکيده: اصطلاحات مفرد و مرکب رایج در زبان فارسی با شواهد شعری و رعایت ترتیب الفبائی در حرف اول و دوم و جدا کردن حرف «آ» از الف و همزه.
تاريخ: 20140118
محل و شماره بازیابی: 178007