ترجمه الملخص فی الهیئه = ترجمه ملخص چغمینی (از: سید محمود بن (محمد بن) قوام‌الدین قاضی والشتانی هروی مشهور به «محمود هروی»)

نبذة عن كتاب ترجمه الملخص فی الهیئه = ترجمه ملخص چغمینی (از: سید محمود بن (محمد بن) قوام‌الدین قاضی والشتانی هروی مشهور به «محمود هروی»)

شماره بازیابی: 473/2ک
شماره مدرک کتابخانه مجلس: ‏‫ ‏‫10-3780‬‬
زبان اثر: Per (فارسی)
عنوان و نام پديدآور: ترجمه الملخص فی الهیئه = ترجمه ملخص چغمینی [ نسخه خطی]/ از: سید محمود بن (محمد بن) قوام‌الدین قاضی والشتانی هروی مشهور به «محمود هروی»
کاتب: : کاتب: علی بن احمد حسینی میلانی
تاریخ کتابت: ، تاریخ کتابت: سال 1311ق.
نام خاص و کميت اثر: 30 (18ب – 47ب) برگ، 17 سطر.
آغاز، آغازه، انجام، انجامه: 1«بسمله، سپاس نامعدود و ستایش نامحدود حضرت آفریدگاری راست که تدویر دوایر افلاک … چنین گوید محرر این رساله و مقرر این مقاله … که مدت مدید بود که بعضی از دوستان التماس مینمودند که مختصری را که موسوم بملخص هیئه منسوب است بامام عادل عالم ملک الافاضل فی عصره … شرف المله و الدین محمود بن عمر الچغمینی … از لغت تازی بعبارت فارسی ترجمه میباید کرد و در این باب مبالغه می‌نمودند و این ضعیف بسبب قلت بضاعت و عدم تمدن در صناعت … امتناع می‌نمود و استعفا می‌کرد؛ اما چون رغبت ایشان صادق بود روز بروز الحاح در طلب زیاد می‌شد … بنا بر حسب ایشان این مختصر را بزبان فارسی ترجمه کرد؛ اما از برای تفهیم مبتدی بمقدمات چندی دیگر محتاج بود … و این ترجمه چنان که اصل او است مشتمل است بر مقدمه و دو مقاله؛ در تمهید چیزهایی که پیش از شروع در مقاصد …».
2«… ایام سال قمری اصطلاحی سیصد و پنجاه و چهار روز و خمس و سدس روزی و این سال حقیقی کمتر است بده روز و بیست ساعت و نیم. این است آنچه خواستیم در این رساله ذکر کنیم و الحمدلله الذی هدانا لهذا و ما کنا نهتدی لو لا ان هدانا الله و صلواته و تحیاته علی سیدنا محمد و آله الطیبین الطاهرین».
تزئینات متن:عنوان‌ها و نشانی‌ها مشکی؛ اندازه متن: 18*11سم.
نوع کاغذ:فرنگی روسی نخودی نازک آهار مهره شده.
وضعیت استنساخ نسخه: محل کتابت نامعلوم است؛ رقم کاتب: «حرره الاقل علی بن احمد الحسینی المیلانی؛ اصل نسخه مغلوط بود و صاحب نسخه هم مطالبه میکرد و لهذا با تعجیل نوشته شد؛ امید آنکه ناظران در سهو قلم اغماض نمایند و حقیر را بدعای خیر یاد نمایند و کان التحریر فی 2 شهر ذی القعده الحرام من شهور سنه هزار و سیصد و یازده هجری 1311 اللهم اجعل عاقبه امورنا خیرا … آمین آمین آمین».
يادداشتهاي مربوط به مشخصات ظاهري اثر: نوع خط:شکسته نستعلیق.
يادداشتهاي مربوط به نسخه موجود: 1پس از متن، پنج برگ از کاغذهای نسخه قیچی شده است که دانسته نیست رساله‌ای در آن نوشته شده بوده است یا سفید بوده که جهت مصارف کاغذ سفید، تقطیع شده است! به هر تقدیر در انجام آن برگ‌ها، برگی (48الف) با مطالبی ناتمام بازمانده از رساله‌ای، در بیان خواب دیدن فردی به نام «عمر» آمده است که قاعدتا بایستی مربوط به رساله‌ی بعدی این مجموعه باشد که ذیلا با عنوان دیوان عمر بن فارض معرفی می‌نماییم.
يادداشت عمليات: بخش‌های اندکی از صفحات نانوشته مانده است که می‌تواند ناخوانا بودن یا افتادگی نسخه‌ی مستنسخ عنه بوده باشد!
يادداشتهاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع اثر: ماخذ فهرست: جلد 2/40، صفحه 260 – 262.
يادداشتهاي مربوط به خلاصه يا چکيده: ترجمه‌ی فارسی الملخص فی الهیئه تالیف شرف‌الدین محمود بن عمر چغمینی خوارزمی (د. پس از سال 618ق) است که همراه اضافات و مقدماتی برای آشنایی مبتدیان علم هیئت و نجوم، پیش از سال 838ق نگارش یافته است. باید دانست که ملخص چغمینی، جز این برگردان، دارای ترجمه‌های فارسی دیگری نیز هست که برخی عبارتند از: ترجمه‌ی علی شیرازی که نسخه‌ای از آن در کتابخانه‌ی جامعه‌ی همدرد در تغلق آباد – دهلی نو به شماره‌ی «3087» موجود است؛ ترجمه‌ی علی کاشانی (د. پس از 830ق) موجود است؛ ترجمه‌ی محمدزمان دهلوی انبالجی، ترجمه‌ی محمد بن عمر اندقانی (سده‌ی 8ق) و حمزه بن حاجی احمد بن سلیمان (سده‌ی 10ق) که اساتید گرانقدر آقایان احمد منزوی، اکمل‌الدین احسان اوغلو و علیرضا قره‌بلوط به تفصیل گزارشی از آن‌ها ارائه نموده‌اند. ملخص چغمینی به جهت اهمیت و دقت، مورد عنایت دانشمندان فلکی و منجمان و دانشجویان علاقمند علم هیئت و ستاره شناسی قرار گرفته، افزون بر ترجمه به زبان‌های فارسی و ترکی، شروح و تعلیقات متعددی نیز در طی سال‌ها و قرون گذشته، بر آن اثر نگاشته‌اند که حاجی خلیفه به برخی از آن‌ها اشاره نموده است و نسخه‌هایی نیز از برخی از آن شروح در کتابخانه‌ی عامره‌ی مجلس و سایر کتابخانه‌های داخل و خارج از کشور موجود است.
صحافي شده با: شرح فارسی هیئت = شرح هیئت قوشچی/ مصلح‌الدین (عبدالغفور) محمدبن صلاح‌الدین بن جلال‌الدین انصاری عبادی ملتوی سعدی لاری شیرازی مشهور به «مصلح‌الدین لاری»738761
موضوع (اسم عام يا عبارت اسمي عام): ستاره شناسی
محل و شماره بازیابی: 1210857