رساله التنزیه (حمزه بن علی)

نبذة عن كتاب رساله التنزیه (حمزه بن علی)

شماره بازیابی: 3995/3
شماره مدرک کتابخانه مجلس: ‮‭10-36565‬‬
زبان اثر: فارسی
عنوان و نام پديدآور: رساله التنزیه [نسخه خطی]/ حمزه بن علی
تاریخ کتابت: حدود قرن 10ق.
نام خاص و کميت اثر: ص 33 – 42.
قطع: ‮خشتی. ‭50‬*‭21‬سم. ‭175‬ص. ‭15‬س.‬
آغاز، آغازه، انجام، انجامه: آغاز:رساله التنزیه الی جماعه الموحدین و رفعت الی الحضره اللاهوتیه و اطلقت توکلت علی مولانا البار… بسم‌الله الرحمن الرحیم دعاه عبد الامام من عبد عرف مولانا… الهادی الی التوحید و الایمان… مملوک مولانا سبحان قدره مولانا و تعالی مجده حمزه بن علی بن احمد هادی المستجیبین… .
انجام:… و کتبت مسودتها فی شهر جمادی من سنه عبد مولانا جل ذکره حمزه بن علی بسیف مولانا و شده سلطانه وحده لا شریک له.
تزئینات متن:عناوین کتاب‌ها با قلم قرمز و در لوحه‌ای است دارای نقاشی بسیار ساده.
تزئینات نسخه:صفحات دارای جدول با یک دو قلم قرمز و سیاه.
بین سطور نیم صفحه آخر (اشعار) را با دائره‌های کوچک و زرد رنگ که در آنها با قلم سیاه ستاره ترسیم شده تزیین کرده‌اند.
نوع کاغذ:ضخیم فرنگی.
تزئینات جلد:تیماجی مشکی سجاف عطف و حواشی قرمز.
در کنار پاره‌ای از صفحات و پائین سطور آنها توضیحاتی کوتاه به قلم قرمز کاتب نوشته است.
حاشیه برگ اول وصالی شده.
حمزه این اسماء را به دو دسته تقسیم می‌کند: (الخمسه الجسمانیه الموجوده لاقامه دعوه التلحید و خمسه روحانیه موجوده لاقامه دعوه التوحید) پنج اسم نخست: الاساس و الناطق، الفتح، الجد و السابق است و پنج اسم دوم: ذومصه، ذومغئه، کلمه السابق و التالی است.
وی می‌گوید:
ناطق و اساس در این وقت عبدالرحیم بن الیاس و عباس بن شعیب‌اند.
مقصود اصلی مولف از تالیف این رساله رد بر کسانی است که الحاکم را در ردیف ناطق و اساس می‌دانند و تنزیه اوست از همه حدود و مراتب:
«و تبطیل قول من قال، مولانا هو الناطق و الاساس اوالامام… و قد ذکرت فی الکتاب المنفرد ما یبطل مذهب کل فرقه منهم لکنی اذکر فی هذا الکتاب علی اختصار الدقائق و محض التوحید و الحقائق».
در پایان رساله نیز می‌گوید:
«و مولانا منزه عن حدود الدین و الدنیا لا یدخل فی الاوهام…».
از سلمان چنین یاد می‌کند:
«قال سلمان الفارسی صلوات مولانا علیه للناطق و الاساس و اصحابهما: کردیوابکر دیووحق میره بتردیوا تفسیرها بالعربیه عملتم فعملتم حتی قلبتم صاحب الامر و تشبهتم باولیائه و ادعیتم ما لیس لکم بحق».
يادداشتهاي مربوط به مشخصات ظاهري اثر: نوع خط:نسخ.
يادداشتهاي مربوط به نسخه موجود: 1حرف (ص) در کلمه «صدق» و تمام مشتقات در سراسر نسخه‌ها با (س) نوشته شده.
يادداشت عمليات: در برخی از برگ‌ها لکه‌های رطوبت و گاه لکه‌های چرکین دیده می‌شود.
يادداشتهاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع اثر: ماخذ فهرست: مجلد ششم، صفحه 5081.
يادداشتهاي مربوط به خلاصه يا چکيده: در شرح پاره‌ای از اسرار عقائد فرقه و شرح اسرار ناطق و اساس و دیگر القاب مصطلح بین آنان و تنزیه الحاکم از این القاب (اهلورث، 3/ 4326 کرملی مجموعه، 2/ 950).
صحافي شده با: مجموعه رسائل دروز1094947
تاريخ: 20141110
محل و شماره بازیابی: 114999