رساله القاب=ذیل رساله القاب(محمدرضا بن عبدالحسین طوسی)

نبذة عن كتاب رساله القاب=ذیل رساله القاب(محمدرضا بن عبدالحسین طوسی)

شماره بازیابی: 3455/253
شماره مدرک کتابخانه مجلس: IR‮‭10-34139‬‬
زبان اثر: فارسی
عنوان و نام پديدآور: رساله القاب=ذیل رساله القاب/ محمدرضا بن عبدالحسین طوسی
تاریخ کتابت: بین سال‌های 1063 – 1141ق.
نام خاص و کميت اثر: ص 354.
قطع: ‮بیاض. ‭15/5‬*‭33‬سم. ‭457‬ص. سطور مختلف.‬
وضعیت استنساخ نسخه: بیشتر صفحات اخیر به خط بسیار ریز احمد غلام عمله خزانه است و در سال‌های 1113 و تا 1140ق کتابت شده.
يادداشتهاي مربوط به مشخصات ظاهري اثر: نوع خط:خط‌ها و قلم‌های گوناگون.
تزئینات متن:عناوین به شنگرف.
تزئینات نسخه:اکثر صفحات دارای کمند و شنگرف.
بعضی صفحات به چلیپا.
تزئینات جلد:تیماج یک لا قرمز.
در آغاز بیاض فهرستی از گزیده مطالب جنگ نوشته شده.
مولف این ذیل همان محمدرضای نصیری طوسی ساکن اصفهان است که کتاب کشف الآیات (ش1231 این کتابخانه) و تفسیر الائمه (ش 11 دانشگاه) از او است و انشائی به فرمان پادشاه صفوی (ش93/ 2592 دانشگاه) نوشته. وی از رساله القاب که پدرش نوشته بدین گونه یاد کرده است:
«چون نواب مرحوم والد ماجد در رساله القاب که مشحون به قواعد و آداب احکام و مکاتیب است دستور مکاتیب اشرف به مخدرات اقوام و اولاد عالی مقام را درج نکرده بودند درین وقت که 18 شهر جمادی الاول سنه 1080ق تخاقوی ئیل است کمترین خلائق محمدرضا بن عبدالحسین طوسی… مناسب دید که در ذیل این رساله مرقوم گرداند».
نصیری طوسی نخست نمونه‌هایی از مکاتیب پادشاه را به زنان (با نسبت‌های مختلف) نوشته و سپس در 1094ق و در ذیل آن نمونه‌هایی از مکاتیب مختلف نزدیکان شاه (زن و مرد) را به شاه افزوده است و از سخنی که در آغاز قسمت دوم دارد پیداست که پدرش در رساله القاب نه مکاتیب شاه را به زنان یاد کرده و نه مکاتیب اقوام نزدیک شاه را به او و او در اینجا خواسته است رساله پدر را از این هر دو جهت تکمیل کند. سخن او در پایان قسمت اول و آغاز قسمت دوم چنین است:
«چون دستور مکاتیب اشرف به ذکور اقوام که موجود و معزز باشند و مکاتیب ایشان و اناث اقوام همایون نوشته نشده بود، به تاریخ غره شهر محرم الحرام سنه 1094ق ایت ئیل… کمترین خلایق محمدرضا بن عبدالحسین الطوسی مرقوم ساخته به خدمت اشرف فرستاده شد».
قسمت اول این منشآت (نامه‌های شاه به اقوام و نزدیکان زن خود) عینا در باب پنجم از منشآت سلیمانی – که به امر شاه سلیمان صفوی (1071 – 1099) ساخته‌اند، وارد گردیده.
(منشآت سلیمانی کتاب نفیسی است شامل 15 باب و باب چهارم آن «دستور مکاتیب اشرف به مخدرات اقوام و اولاد عالی مقام اشرف» است و چند باب آخر آن قواعد خط و املاء و قواعد سخنوری و آداب منشی‌گری است و مجموعه‌ای بسیار نادر و ارزنده است).
در فهرست دانشگاه «انشائی» از او یاد شده که بر حسب امر اعلی نوشته و ص 313 – 315 دفتر است اما در فهرست به مضمون این انشاء اشارتی نشده.
از رساله القاب عبدالحسین نصیری و نیز از خود او جداگانه، تا آنجا که تتبع شد یادی ندیده‌ام.
ذیل این نوشته نیز نگارشی از همان نصیری طوسی (نویسنده ذیل رساله القاب) است و در کنار صفحه، حاشیه‌ای با نشان «ر ض» که نشان «رضا» است دیده می‌شود.
نوشته‌های این دو صفحه بیاض نیز به قلم احمد غلام است و رقم او در ذیل صفحات هست.
يادداشتهاي مربوط به نسخه موجود: 1مرحوم بهار در برخی از صفحات یادداشت‌هایی با قلم آبی و گاه نیز ابیاتی نوشته است.
يادداشت عمليات: برخی برگ‌ها وصالی شده و به متن بعضی مطالب آسیب رسیده.
يادداشتهاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع اثر: ماخذ فهرست: مجلد ششم، صفحه 4593-4594.
يادداشتهاي مربوط به خلاصه يا چکيده: و ذیل است به رساله القاب پدرش.
صحافي شده با: جنگ501965
تاريخ: 20131127
محل و شماره بازیابی: 174554