تشریح الاعمال(محمدزمان مشهدی اسطرلابی)

نبذة عن كتاب تشریح الاعمال(محمدزمان مشهدی اسطرلابی)

شماره بازیابی: 3454
شماره مدرک کتابخانه مجلس: IR‮‭10-20875‬‬
زبان اثر: فارسی
عنوان و نام پديدآور: تشریح الاعمال/ محمدزمان مشهدی اسطرلابی
تاریخ کتابت: حدود قرن 12ق.
قطع: ‮رقعی. ‭13‬*‭19‬سم. ‭180‬ص. ‭17‬س.‬
آغاز، آغازه، انجام، انجامه: 1بسمله. شکر و سپاس بیقیاس خالص را که پرگار آفرینش فلک دوار به قبضه قدرت اوست و ستایش بی‌آلایش صانعی را که خطوط و سطوح محیط مسطحات و محسیات اجرام و اجسام سفلی… اما بعد بر ضمایر زاکیه ارباب دانش مخفی نماند که خردمندان ذوی البصیره التی تعیین نموده‌اند مسمی بر پرگار متناسبه که استخراج میشود از خطوط و نقاط او که بعد ازین مشروح میگردد اول اعمال غریبه حسابیه و معلوم میگردد مجهولات عددیه از معلومات… .
2… سمت قبله و هو المطلوب و صورت دایره اینست، یک دایره و یک، جدول آخرین کلمات جدول اینست: «افقی». جزء مال، جزء شی، واحد، شی، مال، مقسوم.
تزئینات متن:عناوین و فصول همه شنگرف است.
تزئینات نسخه:اشکال و دوایر هندسی.
نوع کاغذ:اصفهانی شکری آهاردار نسبتا ضخیم.
تزئینات جلد:تیماج سرخ دامن‌دار ضربی و ترنج‌دار.
1در صفحات برگ‌های اضافی آغاز نسخه اثر مهر و چند تملک دیده می‌شود.
سخنی کوته در طریق استخراج قبله از اسطرلاب مکتوب است.
ماخذ فهرست: مجلد ششم، صفحه 4568.
صاحب ذریعه این کتاب را با عنوان «تشریح – در پرگار» آورده و نوشته فهرست رضوی را نقل کرده‌اند.
سعید نفیسی در تاریخ نظم و نثر تشریح الاعمال در پرگار در شمار مولفات عبدالعلی از بیرجندی یاد کرده و ظاهرا منشا این نسبت نوشته فهرست آستان قدس است (به علت نبودن دیباجه در نسخه) این کتاب دارای یک مقدمه و سه مقاله و یک خاتمه است.
مقاله اول: اعمال غریبه حسابیه دارای 23 فصل.
مقاله دوم: بر چهار عمل (که هر کدام دارای مسائل و فصولی).
مقاله سوم: در هیئت دارای مسائل.
خاتمه: در بیان اعمال.
يادداشتهاي مربوط به مشخصات ظاهري اثر: نوع خط:نستعلیق.
يادداشتهاي مربوط به نسخه موجود: 2نقایص متن در حواشی جبران گردیده.
يادداشتهاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع اثر: در کتابخانه رضوی نسخه‌ای ناقص الاول از این کتاب موجود است که تاریخ آن 1040ق است و مولف فهرست آن را با تردید از عبدالعلی بیرجندی یا غیاث‌الدین جمشید دانسته است.
يادداشتهاي مربوط به خلاصه يا چکيده: در پرگار متناسبه. این نام در پایان دیباجه مولف آمده و ظاهرا همان محمدزمان بن محمدجعفر (1041ق) است.
تاريخ: 20131112
محل و شماره بازیابی: 126046