جامع التواریخ(از: خواجه رشیدالدین فضل‌الله محمد بن عمادالدوله ابی الخیر بن موفق‌الدوله علی همدانی معروف به خواجه رشید.)

نبذة عن كتاب جامع التواریخ(از: خواجه رشیدالدین فضل‌الله محمد بن عمادالدوله ابی الخیر بن موفق‌الدوله علی همدانی معروف به خواجه رشید.)

شماره بازیابی: 2294
شماره مدرک کتابخانه مجلس: IR‮‭10-23609‬‬
زبان اثر: فارسی
عنوان و نام پديدآور: جامع التواریخ/ از: خواجه رشیدالدین فضل‌الله محمد بن عمادالدوله ابی الخیر بن موفق‌الدوله علی همدانی معروف به خواجه رشید.
تاریخ کتابت: اوایل قرن 8ق.
قطع: ‮‭19‬*‭28‬سم. ‭196‬ص. (که در اصل شماره گذاشته‌اند). ‭28‬س.‬
آغاز، آغازه، انجام، انجامه: 1فهرست کتاب داستانها و فذلک حساب بیانها…
2متوجه خجند شدند چون آنجا رسیدند… (در اینجا پارگی هست) به حصار پناهیدند.
تزئینات متن:عناوین به همان خط و با قلم درشت‌تر به طلا و لاجورد و زنگار و شنگرف نوشته شده و هر جا در سراسر کتاب نام چنگیز آمده آن را نیز به طلا نوشته‌اند.
تزئینات نسخه:در آغاز سرلوح بسیار زیبایی از طلا و لاجورد و سفیداب ساخته‌اند که در میان آن به خط کوفی بسیار ممتاز بسمله را به سیاهی نوشته‌اند و ورق 60ب نیز سرلوح بسیار زیبایی از لاجورد و طلا دارد که در میان آن بسمله را به خط نسخ ممتاز با سفیداب نوشته‌اند. همه صحایف جدول سه خطی از لاجورد و طلا و مرکب دارد.
نوع کاغذ:ریحانی شکری کلفت آهار مهره‌دار معمول اوایل قرن 8ق.
تزئینات جلد:ساغری ماشی که روی آن طلاکشی داشته و اندرون آن ساغری عنابی ضربی است و عطف آن را از تیماج پررنگ‌تر سجاف انداخته‌اند.
در تالیف این کتاب شش تن از دانشمندان زمان با وی یاری کرده‌اند و پولاد چینگ سنگ سفیر چین در دربار مغول نیز در تاریخ چین در تالیف این کتاب شرکت کرده مهم‌ترین قسمت آن، تاریخ اقوام ترک و مغول است که از روی اسناد رسمی دربار مغول و مآخذ زبان مغولی و مخصوصا کتاب التان دبتر که کتاب رسمی تاریخ مغول بوده است برداشته شده و معتبرترین سند در تاریخ ترکان و مغول به شمار می‌رود این کتاب بنابر فهرستی که مولف خود در آغاز آنجا داده می‌بایستی شامل سه مجلد باشد:
مجلد اول در تاریخ اقوام ترک و اجداد چنگیز و تاریخ جنگیز و جانشینان او اکتای و جوجی و جغتای و تولی و کیوک و منکو و قبلان و تیمور.
سپس تاریخ ایلخانان یعنی پادشاهان مغول ایران، هولاکو و ابقا و تکودار و ارغون و کیخاتو و غازان.
تاریخ ایلخانان از هولاکو تا غازان خود مجلد جداگانه‌ای فراهم می‌کند به نام تاریخ عمومی جهان از آغاز آفرینش تا سال 700ق. باشد و پس از تاریخ الجایتو که نسخه آن به دست نیست و ظاهرا تالیف نکرده است.
مجلد سوم می‌بایست شامل صور الاقالیم و مسالک الممالک و مسافات یعنی جغرافیای جهان در آن زمان باشد و آن نیز به دست نیست و ظاهرا تالیف نکرده است.
خواجه خود به مرور که از تالیف مجلدات این کتاب فارغ می‌آمده نسخه‌های متعدد در کمال زیبایی و شکوه از آنها ترتیب می‌داده و در کتابخانه‌هایی که خود ساخته بوده می‌گذاشته و حتی به همه کشورهای آن روزگار می‌فرستاده به همین جهت چند نسخه اصل از مجلدات مختلف این کتاب باقی مانده است.
این نسخه تنها شامل قسمتی از مجلد اول کتاب تا وقایع سال 615ق. از زمان چنگیز است. از تجملی که در تهیه آن به کار رفته پیداست که یکی از نسخه‌های اصل کتاب است.
يادداشتهاي مربوط به عنوان و پديدآور: مولف معروف به خواجه رشید، پزشک و دانشمند و وزیر معروف پادشاهان مغول. و از بزرگان رجال و دانشمندان زبردست اواخر قرن 7 و اوایل قرن 8ق. به شمار می‌رود. گذشته از جامع التواریخ که مهم‌ترین‌ کتاب تاریخ عمومی به زبان فارسی است مولفات دیگری دارد که مجموع آنها را مجموعه رشیدی یا جامع التصانیف می‌نامند و از آن جمله است: سلطانیه در حکمت الهی و مفتاح التفاسیر، رساله طی زمان در تفسیر آیه «قل لو کان البحر مدادا»، رساله سطح و تدویر، رساله الحشر مع التعاریف، رساله حقیقت فیض. خواجه شعر فارسی هم می‌گفته است.
يادداشتهاي مربوط به مشخصات ظاهري اثر: نوع خط:نسخ بسیار ممتاز.
يادداشتهاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع اثر: ماخذ فهرست: مجلد چهارم، صفحه 2982-2983.
يادداشتهاي مربوط به خلاصه يا چکيده: این کتاب که برای امتیاز از کتاب‌های دیگری که همین نام را دارد به جامع التواریخ رشیدی معروف است کتابی است بزرگ شامل تاریخ عمومی جهان از آغاز آفرینش تا زمان مولف که در سال 700ق. به تالیف آن آغاز کرده و در 704ق. آن را به پایان رسانده و وقایع 703ق. را نیز دربر دارد.
عنوانهاي گونه گون ديگر: جامع التواریخ رشیدی
موضوع (اسم عام يا عبارت اسمي عام): تاریخ
تاريخ: 20130717
محل و شماره بازیابی: 113713