حاشيه شرح تجريد (از: صدرالدين محمد دشتكي (-903ق))

نبذة عن كتاب حاشيه شرح تجريد (از: صدرالدين محمد دشتكي (-903ق))

شماره بازیابی: 1756
شماره مدرک کتابخانه مجلس: ‭10-22393
زبان اثر: عربي
عنوان و نام پديدآور: حاشیه شرح تجرید [نسخه خطی]/ از: صدرالدین محمد دشتکی ( -903ق)
تاریخ کتابت: ، قرن 13ق.
قطع: ؛ خشتی. 15*21 سم. 3961 ص. 25 س.
آغاز، آغازه، انجام، انجامه: 1 صدر کلام ارباب التجرید و ختم مقال اصحاب التوحید حمد احد منه الابتداء و الیه الانتهاء…قوله‌ای علی آله و اصحابه الذین هم موصوفون بزیاده الکرم…قال الشارح فیما کتب علی الحاشیه قیل لم یرد به معینا بل ما یتناول متعددا…و فیه نظر لان افعل التفضیل اذا اضیف فله معنیان… .
2…[قوله] و عند آخرین فی نسبه هذا الکلام الی آخرین ایماء الی ضعفه فان اختلاف الاعتبار بالجنس عند اختلاف الجهه غیربین و لامبین و کذا قوله الاشیاء المذکوره من الاعتبار غیر بین و لا مبین (نسخه‌ای دیگر از این کتاب جزء کتب اهدایی طباطبایی در این کتابخانه محفوظ است که دو سه سطر از این نسخه کمتر دارد و سطر آخر آن پایان نیافته. (ش 790 طباطبایی) ).
تزئینات جلد:تیماجی قرمز.
1این حاشیه تا پایان مقصد دوم است و در پایان نسخه ما چیزی که نشان پایان یافتن باشد دیده نمی‌شود.
1پس از سطر مذکور یک بحث لفظی روی یک صفحه نوشته و زیر آن افزوده‌اند: «من فوائده» و شاید از افادات صدرالدین دشتکی مولف حاشیه باشد.
1جز ص 2-3 که با قلمی دیگر است.
نک: ذریعه، 6/ 117؛ هدیه العارفین، 2/ 201؛ کشف الظنون، تجرید؛ مجالس المومنین، 100؛ دانشگاه، 2313 و 6/ 2191؛ آستان قدس، 4/ 76 و 1/ 102؛ کتابخانه فاضلیه، ش 12- 8.
صدرالدین در دیباچه این حاشیه گوید: «قد کنت کتبت اولا علی الشرح الجدید للتجرید ما سنح لی فی اثناء المطالعه و اوان المباحثه و المناظره. ثم لاح لی انه قد یقع ببعض اجله الناس فیه اشتباه و التباس یحرف الکلم عن مواضعه…و ان بعضا من ضعفاء الطلبه عن صوب الاستقامه تحول فنظر الی من یقول لجلاله شانه و لا ینظر الی ما یقول…و بلغنی ما کتب بعض من عظماء فضلاء الطلاب…فحدانی ذلک الی ان اکتب ثانیا حاشیه محققه لما فی الشرح و حواشیه بما لا مزید علیه (نقل قسمتی از دیباچه از آن نظر است که در برخی از فهرست‌ها این حاشیه به اشتباه از صدرالمتالهین دانسته شده و در برخی دیگر با حاشیه نخست صدر اشتباه شده) ».
صدر دشتکی در دنبال سخنان بالا در دیباچه گوید که: تدقیقات فرزند خود منصور را به خصوص در مبحث جواهر در این حاشیه گنجانیده‌ام. دشتکی در همین حاشیه است که مدعی اطباق اهل سنت بر افضلیت ابوبکر شده (قاضی نورالله در ذیل ترجمه ملا جلال دوانی (برای اثبات تشیع او) گوید: دوانی بر صدرالدین دشتکی سخت خرده‌گیری کرده که «عجب از فرزند علی (ع) است که مدعی اتفاق اهل سنت شود بر اینکه همه فضائل علی در ابوبکر حاصل است با زیادت و این سخن اهانت است به مقام بزرگ علی (ع) » (مجالس المومنین، ص 110). عبارتی که دشتکی در این حاشیه درباره افضلیت ابوبکر گفته چنین است: «ثم اختلف المسلمون فی افضلیه بعض الصحابه علی بعض. فذهب اهل السنه الی ان ابابکر افضلهم و اثبتوا ذلک بوجوه مذکوره فی موضعها و بنوا علی اثبات ذلک ان غیره من الصحابه لیس افضل منه و منعوا اطلاق الافضل علی احد غیره…و ذهب الشیعه الی ان علیا افضلهم و اثبتوا ذلک…و بنوا علی اثبات ذلک ان غیره من الصحابه لیس افضل منه» ) (ص 3 نسخه ما).
يادداشتهاي مربوط به عنوان و پديدآور: صدرالدین کبیر پس از حاشیه نخست (نک: ش 1755 این فهرست) حاشیه‌ای دیگر بر شرح تجرید قوشچی نوشت و این حاشیه دوم پس از جوابی است که دوانی به حاشیه نخستین او داد. زیرا ملا جلال دوانی حاشیه جدید ( = دوم) خود را بر شرح تجرید در پاسخ به اعتراضات صدر دشتکی بر حاشیه قدیم نگاشت، صدر دشتکی به منظور پاسخ گفتن به پاسخ‌های دوانی در حاشیه جدید، حاشیه‌ای دیگر بر شرح تجرید نگاشت و آن همین کتاب است که در دست معرفی است.
يادداشتهاي مربوط به مشخصات ظاهري اثر: نوع خط:نسخ تحریر بسیار ریز.
يادداشتهاي مربوط به نسخه موجود: 2بر کنار بسیاری از صفحات نسخه حاشیه‌هایی است بدون امضا و نشان به خط کتاب.
مشخصات اثر: امضا:
متن يادداشت: بر پشت نخستین برگ خط و امضا مولی عبدالله زنوزی ملقب به خان بابا پدر آقا علی مدرس زنوزی و نیز مهر مدرس زنوزی و فرزند او موجود است.
يادداشتهاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع اثر: ماخذ فهرست: مجلد سوم، صفحه 2316- 2317.
يادداشتهاي مربوط به خلاصه يا چکيده: در فهرست آستان قدس، 1/ 35 و ذریعه، 6/ 117، این کتاب به اشتباه تالیف صدرالدین دشتکی فرزند «منصور» دانسته شده و گویا اشتباه مولف ذریعه نیز ناشی از اشتباه فهرست مزبور است.
تاريخ: 20121002
محل و شماره بازیابی: 127865