رساله اثبات لزوم وجود مجتهد در غیبت(شیخ الاسلام علی نقی بن محمدهاشم کمره‌ای شیرازی متخلص به نقی)

نبذة عن كتاب رساله اثبات لزوم وجود مجتهد در غیبت(شیخ الاسلام علی نقی بن محمدهاشم کمره‌ای شیرازی متخلص به نقی)

شماره بازیابی: 3813
شماره مدرک کتابخانه مجلس: IR‮‭10-36081‬‬
زبان اثر: فارسی
عنوان و نام پديدآور: رساله اثبات لزوم وجود مجتهد در غیبت/ شیخ الاسلام علی نقی بن محمدهاشم کمره‌ای شیرازی متخلص به نقی
کاتب: شیخ الاسلام علی نقی بن محمدهاشم کمره‌ای شیرازی متخلص به نقی.
تاریخ کتابت: قرن 11ق.
قطع: ‮رقعی. ‭9/5‬*‭15/5‬سم. ‭58‬ص. ‭15‬س.‬
يادداشتهاي کلي: (نام مولف از پایان کتاب استنباط می‌گردد).
وی (مولف) این رساله را پس از 1040ق نوشته است.
2… غرض تذکیه نفس نبود بلکه مقصود تحدیث به نعمت منعم حقیقی جل جلاله بود لقوله تعالی و اما بنعمه ربک فحدث.
تزئینات نسخه:برگ اول دارای سرلوحی مذهب و نقاشی شده با قلمهای لاجوردی و شنگرف.
بسمله با سفیدآب در زمینه زرین نوشته شده.
تزئینات جلد:نخودی رنگ آهار مهره شده.
علینقی کمره‌ای که خود از شاگردان میرداماد و خلیفه سلطان است چند دلیل عقلی و نقلی بر وجود مجتهد عادل و لزوم آن در روزگار غیبت امام (معصوم) اقامت می‌کند آخرین دلیل او گواهی‌ها و اجازات اجتهادی است که او خود از علماء نامدار و اساتید آن عصر دریافت داشته و از هر یک جمله‌ای چند نقل می‌کند. اینک نام‌های این اساتید به ترتیب ذکر در رساله:
محمد بن حسن عاملی (سبط شهید ثانی)، محمدامین استرآبادی، سید ماجد بحرینی و میر محمدباقر داماد و این است عین سخن او:
«و مساوی عدد آل عبا از علما و فقها و محدثین مقدسین… فی الجمله تصدیق و اذعان آن (مقصود تصدیق به قوه قدسیه اجتهاد است) به جهت راقم حروف نموده‌اند به شهادت بعضی از ثقات و اجازات به خطوط شریفه ایشان که بعینها نزد فقیر هست: فقیه ثقه محدث… شیخنا محمد بن الحسن العاملی قدس الله روحه (مقصود سبط شهید ثانی است) در مکه… آخر شهر ذی الحجه… السنه السابعه و العشرین بعد الالف… در ضمن اجازه ما تجوز له روایته عمو ما بخطه الشریف بجهت فقیر نوشته: علما منی باهلیته، و ثقه محدث… مولانا محمدامین استرآبادی به تاریخ مذکور بر جبل ابوقبیس قباله الکعبه المشرقه در ضمن اجازه ما تجوز له روایته من منقول و معقول… به جهت فقیر بعد از استخاره، بخطه الشریف نوشته: المترقی بحسن فهمه الصائب الی اعلی المراتب المستعد لتلقی نتائج المواهب من الکریم الواهب مولانا علی نقی الکمرائی: و سیدنا العلامه فقیه العتره الطیبه ماجد بن هاشم الحسینی الجرانی قدس الله سره بتاریخ مذکور در ضمن اجازه اصول اربعه به جهت فقیر نوشته: المولی الثقه الفقیه التقی النقی… ذی الفطره النیره و السلیقه المطهره و السلیقه المنوره عمولانا علی نقی بن المقدس… هاشم الکمرائی و در اجازه دیگر در وصف فقیر عمده الصلحاء الابرار و الفقهاء الاخیار نوشته بتاریخ مذکور و سیدنا السند العلامه جامع العلوم الحکیم الماهر الباهر امیر محمدباقر داماد الحسینی قدس الله سره العزیز با توصیف به فقیه در ضمن اجازه بخط الشریف در چند مجلس عام بشهادت بعضی ثقات تصریح به تصدیق و اذعان آن نموده و به ملاحظه مصنفات فقیر آن نیز نزد صاحب فضل ظاهر بود آن آثار ناتدل علینا و به تقریب مفاوضات و مراسلات بسیاری از علماء و فقهاء… از اهل عصر و زمان سابق و لاحق اذعان آن ظاهر می‌گردد».
وی یک صفحه پیش از شروع به نقل اجازات خود نیز می‌گوید: «در این عصر و زمان در بلدان ایرانیان از اصفهان و کاشان و مشهد مقدس خراسان و عراق غرب و شیراز و غیر آن نور وجود جمعی از علماء و مجتهدین بر طریق حق ائمه معصومین (ع) ظهور و حضور دارد و به اعتقاد فقیر… عدد ایشان… کمتر از ضعف اول عدد تام نبود… درجات ایشان در علم و نظر ثاقب و حدس صائب و قوت قدسیه که بان قدرت بر رد فروع بسوی اصول میسر بود متفاوت بود و این قوت در باب اجتهاد عمده بود… و وجود این قوت قدسیه در بعضی از علماء این زمان در ددیده بصیر عارفان صاحب انصافان وقت غایت ظهور دارد و بسیار مشکل بودن تا بحدی که تحصیل علم یا ظن در مسئله اجتهادیه نمودن مشکل افتد برخلاف جهت مزیت بود».
تقی کمره‌ای پس از پرداختن از تالیف این رساله، آن را (شاید همین نسخه حاضر را) برای خلیفه سلطان فرستاد و از او خواست که در آن نطر افکند.
متن نوشته مولف: بر ظهر نسخه چنین نوشته: این رساله‌ای است لطیفه در بیان آنکه فرقه ناجیه شیعه امامیه اثنی عشریه در عصر غیبت… خالی از نور وجود مجتهد امامی جامع شرائط حکم و فتوی نمی‌ماند و همواره در زمان غیبت امام (ع) در میان طائفه مفلحه نور وجود جامع مذکور…، ظهور داشته و دارد و مولف این رساله غبار راه راه روان این… رجا و استدعا دارد از نواب مستطاب عالمیان ماب… خلیفه العلماء المتبحرین سلطان الحکماء… که با جامعیت علوم دینیه… به دقت نظر ثاقب و حسن فهم صائب عرض شعره را به هزار پاره می‌نماید با کمال انصاف… که نظر شریف در تمام آن از ابتداء تا انتها افکند تا حق مقام بر همگنان ظاهر گردد چون در فرقان میان حق و بطلان به بینه و برهان وحید عصر و زمان خویش است مدالله جل و عز نور جلاله علی مفارق العالمین…
آغاز، آغازه، انجام، انجامه: 1بسمله بعد حمدالله رافع درجات العلما… چنین گوید افقر الفقراء… غبار راه. شیعیان امیر مومنان… که بعضی از برادران دینی و خلاق یقینی پرسید از سند قول مشهور سید امجد نواب صدر پادشاه دینی پناه سمی حبیب‌الله که در این عصر و زمان در ایران و عربستان مجتهد نیست و از وجه صحت آن و آن که در عصر غیبت امام هادی انام… خلو زمان از مجتهد عدل امامی امکان فعلی دارد…؟ و در حکمت الهی روا بود…؟ و تحقق پذیرد…؟ و بر فرض وقوع خلو مذکور، هر امر ضروری معاش و معاد عباد در بلاد، موافق شریعت مقدسه به وجهی تمشیت تواند پذیرفت…؟ فقیر… در جواب گفت بدان الهمک الله… که قول مذکور نواب با آن که مرجع آن، شهادت بر نفی غیر محصور بود… .
يادداشتهاي مربوط به عنوان و پديدآور: سرگذشت نقی کمره‌ای در کتب تراجم و تذکره‌های شعرا: امل الامل، ریاض الجنه زنوری و نجوم السماء، فوائد رضوی قمی و ریاض العلماء آمده و تالیفاتی از او یاد شده اما از این رساله در هیچ یک از مراجع ذکری نیافتم.
يادداشتهاي مربوط به مشخصات ظاهري اثر: نوع خط:نسخ.
مشخصات اثر: یادداشتهای تملک:
متن يادداشت: در حاشیه صفحه 2 تملک فرهاد میرزا دیده می‌شود.
يادداشت عمليات: کنار این برگ اندکی وصالی دارد.
يادداشتهاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع اثر: ماخذ فهرست: مجلد ششم، صفحه 4851-4853.
يادداشتهاي مربوط به خلاصه يا چکيده: این رساله پاسخ است به پرسش «بعضی از برادران دینی و خلان یقینی» از کمره‌ای درباره «سند قول مشهور از سید امجد صدر پادشاه دین پناه مسمی به حبیب‌الله که در این عصر و زمان در ایران و عربستان مجتهد نیست و از وجه صحت آن».
تاريخ: 20140303
محل و شماره بازیابی: 125830