بديع المعاني في شرح عقيده الشيباني (از: محمد بن عبدالله بن قاضي عجلون شافعي (831-876ق))

نبذة عن كتاب بديع المعاني في شرح عقيده الشيباني (از: محمد بن عبدالله بن قاضي عجلون شافعي (831-876ق))

شماره بازیابی: 8872/3
شماره مدرک کتابخانه مجلس: IR‏‫ ‏‫10-15144
زبان اثر: عربي
عنوان و نام پديدآور: بدیع المعانی فی شرح عقیده الشیبانی [نسخه خطی]/ از: محمد بن عبدالله بن قاضی عجلون شافعی (831-876ق)
کاتب: : کاتب: درویش محمد بن حاج ولی بن حاج رسول طرسوسی برازی حنفی قادری ملقب به قوپرانی از گروه پیجان
تاریخ کتابت: ، تاریخ کتابت: بین ظهر و عصر شنبه 25 صفر 1124ق.
نام خاص و کميت اثر: 45پ – 88ر
قطع: ؛‏‫قطع: دو، 334، پنج برگ، 3/12*4/15، 13-12 سطر، 9*15.
يادداشتهاي کلي: پایان یافته در 11 رجب 859ق.
آغاز، آغازه، انجام، انجامه: 1الحمدلله الذی هدانا لهذا و ما کنا لنهتدی لو لا ان هدانا الله سبحانه من آله منزه عن شوائب النقص… و بعد فان اعظم العلوم و اعلاها و اقومها حجه و اجلاها علم اصول الدین المسمی بعلم الکلام… ساحمد ربی طاعه و تعبدا/ و انظم عقدا فی العقیده اوحدا، ش. بدا بحمدالله تعالی للحدیث الوارد ان النبی صلی الله علیه و سلم کل امر ذی بال لا یبدا فیه بحمدالله فهو اجذم.
2و من الحنفیه الطحاوی و من الحنابله ابن بطه رحمهم الله تعالی ولیکن هذا اخر ما اردت ایراده فی هذا الشرح المبارک نفع الله به مولفه و کاتبه و قاریه و غفرلهم و لمن دعا لهم بالمغفره و الرحمه و لسایر المسلمین اجمعین آمین.
3و کان الفراغ من هذا النسخه الشریف المکرم المعظم نهار السبه بین الظهر و العصر فی الیوم خمسه و عشرین من شهر صفر المبارک لسنه اربع و عشرین و مایه و الف علی (کذا) ید العبد الضعیف الراجی شفاعه نبیه المصطفا الشریف محمد ابن ولی ابن الحاج رسول البرازی من جماعه پیجان غفرالله له و لوالدیه و رحم الله عبدا نظر فیه و قرا لکاتبه الفاتحه و صلی الله علی سیدنا محمد و علی آله و صحبه و سلم.
تزئینات متن:عناوین و نشانیها شنگرف.
تزئینات نسخه:نسخه‌پردازی عثمانی؛ برگهای 45-66 و 220-273 جدول‌کشی شده با شنگرف.
رکابه نویسی:دارد.
نوع کاغذ:فرنگی نخودی آهار مهره.
تزئینات جلد:میشن زیتونی، که به مرور زمان قسمتهای حاشیه‌ای و عطف آن تغییر رنگ داده است، مجدول. قطر: 4/5.
در رساله‌های گزارشی متن اصلی نوشته شده با قلم شنگرف، یا آن که با خطوطی بر روی عباراتش از شرح متمایز شده است.
9 برگ اول به خط و کاغذی جدیدتر است.
در برگ 9ر سه دعا به نقل از صاحب الفردوس و اذکار ساچقلی‌زاده.
در دو برگ آغازین نسخه فهرست رساله‌های مجموعه.
صفحه 79پ برعکس کتابت شده است.
آثار سطراندازی در ورقهای نسخه باقیمانده است.
جزوها 10 برگی.
3نشان صحاف در بالای سمت چپ اوراق وسط هر جزو (به صورت خط موربی که با قلم آهنی بر کاغذ کشیده شده و تنها در برابر نور یا با لمس قابل تشخیص است).
2در حاشیه تصحیح شده.
بعضی از رساله‌ها حاشیه‌نویسی هم دارد.
ماخذ فهرست: جلد 1/29، صفحه 199-200.
با نشانه‌های «ص» و «ش» متن و شرح از هم متمایز شده‌اند.
پیش از بحث درباره قصیده 3 فائده بر گزارش مقدم شده است:
1. ذکروا لعلم اصول الدین تعریفات منها…
2. یسمی علم الکلام لان مباحثه کان…
3. هذا العلم اشرف العلوم لانه…
بر عقیده شیبانی دو نفر با نام بدیع المعانی فی شرح العقیده الشیبانی شرح نوشته‌اند: یکی ابن قاضی عجلون که همین نسخه است و دیگری علی بن عطیه حموی، شیخ علوان (936ق). از این جهت در برخی از منابع در معرفی نسخه‌های شرح العقیده آشفتگی دیده می‌شود. تا آن جا که بررسی کردم نسخه‌هایی که در اوقاف موصل، 2/ 26 و 285؛ مختصر مجلس، 106 و کشف الظنون، 2/ 1340 معرفی شده‌اند تالیف ابن قاضی عجلون‌اند که به اشتباه به شیخ علوان منتسب شده‌اند.
يادداشتهاي مربوط به مشخصات ظاهري اثر: نوع خط:نسخ.
يادداشتهاي مربوط به نسخه موجود: 1نسخه کامل است.
مشخصات اثر:
یادداشتهای تملک:
شکل و سجع مهر:
متن يادداشت:
در دو برگ آغازین نسخه تملک محمد بن مقداد و فرهاد بن ولیعهد در غره شعبان 1305ق.
خریداری کتابخانه پیش از سال 1320ش.
در دو برگ آغازین نسخه مهر هشت گوش نامنتظم محمد بن مقداد به نقش: «الهی برآور مراد محمد 1241».
يادداشتهاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع اثر: نک: نشریه نسخه‌های خطی، 3/ 41؛ ملک، 5/ 245؛ دارالکتب قاهره، فواد سید، 1/ 101؛ معجم التاریخ التراث الاسلامی، 4/ 2510 (با اشتباه در نام مولف و تاریخ زندگی او) و 2867 و 5/ 3277؛ اوقاف موصل، 3/ 136 و 163 و 5/ 29 و 9/ 284 – 285؛ کشف الظنون، 2/ 1142 – 1143 و 1158 و 1340؛ الاعلام، 6/ 238.
يادداشتهاي مربوط به خلاصه يا چکيده: شرح قصیده العقائد الشیبانیه محمد بن ادریس شافعی (150-204ق) است: «و حین کان هذا الشرح فیما ظهر لنا اول شرح الف علیها مع وفائه بحل مقاصدها و ابرازه المعانی المستکنه لدیها.
صحافي شده با: شرح الاسماء الاربعین (دعوات الاسماء)/ یحیی بن حبش سهروردی، شهاب‌الدین1021536
موضوع (اسم عام يا عبارت اسمي عام): کلام
تاريخ: 20120617
محل و شماره بازیابی: 122461