عين الحكمه (از: قوام‌الدين محمد رازي (- ح 1080ق.))

نبذة عن كتاب عين الحكمه (از: قوام‌الدين محمد رازي (- ح 1080ق.))

شماره بازیابی: ‮‭1922/1‬‬
شماره مدرک کتابخانه مجلس: IR‭10-22746‬
زبان اثر: عربي
عنوان و نام پديدآور: عین الحکمه [نسخه خطی]/ از: قوام‌الدین محمد رازی ( – ح 1080ق.)
تاریخ کتابت: ، 1102ق.
قطع: ؛ رقعی.9*6 سم.203ص.17 و 16 س.
يادداشتهاي کلي: وی شاگرد مولی رجب‌علی تبریزی بوده، نخست عین الحکمه را به عربی نوشته و سپس خود آن را به فارسی درآورده است.
آغاز، آغازه، انجام، انجامه: 1الحمد لله الذی هدانا الصراط امستقیم…ینبغی ان یعلم ان لکل علم ثلثه اموران لم یکن شیء منها لم یکن ذلک العلم، الموضوع و المسائل و المبادی اما الموضوع فهوالذی یوضع و یبحث عن عوارضه الذاتیه و المسائل هی التی تطلب لان یعلم و ما یطلب فی کل علم لان یعلم هو کون موضوعه او نوع موضوعه او عرض ذاتی لها علی احوال ذاتیه لها…
2…و مدرکا و عاقلا للاشیاء و لنفسه و عارفا بجاعله و راجعا الی فاعله الذی هوالاعل و الغایه بذاته فسبحان ربک رب العزه عما یصفون و سلام علی المرسلین و الحمد لله رب العالمین…قد وقع الفراغ من تحریر هذه الرساله الشریفه الموسومه بعین الحکمه طلوعها من المبدء و غروبها الی المعاد 23 شهر شعبان سنه 1102.
نوع کاغذ:اصفهانی.
تزئینات جلد:تیماجی قرمز رنگ بدون مقوا.
2این نسخه از عین الحکمه دارای چند فقره حاشیه از مولف است با نشان «منه قدس سره.»
1.فی توضیح ما قاله المتاخرون فی تقسیم الموجود الی الواجب و الممکن و تحقیق الحق فیه.
2.فی تقسیم الموجود الی الواحد و الکثیر و بیان اقسامه.
3.فی الواحق الوحده و الکثره.
4.فی الکلی و الجزیی و بیان اقسامهما.
5.فی تحقیق الجنس و الفصل و النوع و بیان نسبتهما مما.
6. فی تقسیم الموجود الی الجوهر و العرض.
7. فی تحقیق مهیه المضاف.
8.فی اثبات الهیولی و الصوره و بیان کون الجسم عنها.
9. فی اثبات العقل و النفس.
10. فی تقسیم العله و بیان اقسامها.
11. فی تحقیق الفاعل و الغایه.
12. فی ترتیب صدور الاشیاء من فاعلها و رجوعها الیه.
نک: ذریعه، 15/368-369؛ اعیان الشیعه، 31/193 (در ذیل ترجمه رجب‌علی تبریزی)؛ آستان قدس، 4/208؛ دانشگاه، 3/27، 132، 207، ج 11، ش 1/3163، ص 2127 و ج 12 ، ش 11/3902، ص 2890.
الف. موضوع علم الهی وجود یا موجود نیست.
ب. اطلاق واجب الوجود بر خداوند از ساخته‌های ناروای متاخران و بر خلاف مقتضای سنت و قرآن است زیرا هرچه واجب الوجود است ذاتا قابل وجود است بذات و قابل وجود من حیث القابلیه نتواد که فاعل و موجد وجود باشد پس فاعل وجود، واجب الوجود نیست نه بالذات و نه بالغیر.نه خداوند خود را واجب الوجود نامید و نه حکیمان او را بدین گونه وصف کرده‌اند بلکه حکماء مبدعات و زمان را واجب و دائم دانند.در ذریعه به روضات الجنات ( بدون ذکر شماره صفخه) اشارت شده اما آنچه من یافتم ترجمه قوام‌الدین سیفی قزوینی است در ص 149.
تهذیب المنطق/ سعدالدین تفتازانی ( -791ق.)، ص 185-203.
وضعیت استنساخ نسخه: با توجه به اینکه زیر حاشیه‌های مولف «منه قدس سره» نوشته شده به دست می‌آید که مولف در تاریخ کتابت این نسخه (1102ق) زنده نبوده است.
يادداشتهاي مربوط به مشخصات ظاهري اثر: نوع خط:نیم اول ـن بخ خط نسخ و نیم دوم به خط نستعلیق و چند برگ آخر ثلث است.
يادداشتهاي مربوط به نسخه موجود: 1قسمت آخر از دیگر بخشهای دفتر تازه‌تر و به قلم دیگر است.مولف ذریعه نسخه‌ای از این کتاب را در کتابخانه خوانساری دیده و نوشته: «حاشیه‌های بسیار از مولف دارد.»
يادداشتهاي مربوط به کتابنامه ، واژه نامه و نمايه هاي داخل اثر: کتاب حاظر که متن عربی است پس از یک مقدمه درباره موضوع علم الهی 12 مبحث یا فصل دارد با این عنوان‌ها:
يادداشتهاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع اثر: ماخذ فهرست: مجلد سوم، صفحه2633-2635.
يادداشتهاي مربوط به خلاصه يا چکيده: قوام‌الدین رازی در مقدمه این کتاب چند سخن دارد که بر پایه گفته@های استادش مولی رجب‌علی است:
صحافي شده در اين جلد: عین القواعد (ترجمه منطق…)/ عین القواعد از کاتبی قزوینی ( – 675ق.)، ص 107-179.
تاريخ: 20121020
محل و شماره بازیابی: 150698