کائنات جو (رساله در…)

نبذة عن كتاب کائنات جو (رساله در…)

شماره بازیابی: ‮‭1937/1‬‬
شماره مدرک کتابخانه مجلس: ‭10-22900
زبان اثر: فارسی
عنوان و نام پديدآور: کائنات جو (رساله در…) [نسخه خطی]
تاریخ کتابت: ، قرن 14 یا اواخر قرن 13ق.
نام خاص و کميت اثر: ص 1-102.
قطع: ؛ رقعی.13*20 سم.134ص.12س.
يادداشتهاي کلي: مولف این کتاب را به نام شاه عباس صفوی الموسوی بهادرخان ساخته و در دیباچه از او یاد کرده است.شاید نام رساله آثار علویه یا اسباب حدوث کائنات جویه باشد اما نام جو با نوشته دیباچه انسب است.تمام نسخه بررسی شد اما نام مولف به دست نیامد.
آغاز، آغازه، انجام، انجامه: 1حمدی از قطرات باران فزون و سپاسی از حیز قیاس بیرون سزاوار بارگاه پادشاهی است که از تربیت سحاب مرحمتش کشت آمال زراعان مزارع ایمان چهره شادابی افروخته…، چنان مناسب نمود که این نامه به نام سامی نامی و القاب همایون گرامی پادشاهی…مزین و موشح گردد..و این رساله مرتب است بر مقدمه و سه باب مقدمه در دو مطلب است مطلب ول…بباید دانست که طبقات زمین به قولی چهار است…
2…و بحمد الله امسال به اقبال بی‌زوال پادشاهی سایه مرحمت الهی مورد ناپیداست نامناهی برازنده او رنگ شاهی فرازنده مرتبه تاجداری و صاحب کلاهی…و تاکتان و مهتاب را عداوت استوار است کتان عمر اعادی…از گزند مهتاب مهتابتش چون جامه شکیبایی مهجوران رخنه رخنه…باد سخن را بر همین ختم کردیم.
تزئینات جلد:تیماجی مشکی رنگ.
مطلب اول از مقدمه در بیان طبقات هو و خاک.
مطلب دوم در اثبات تغیر صورت عناصر و انقلاب بعضی به بعضی که از آن بکون و فساد تعبیر کنند…
باب اول در سبب پدید آمدن ابر و باد و باران و امثال آن…
باب دوم (در نسخه نیست).
باب سوم در سبب زلزله و پیدا شدن چشم‌های آب…
در پایان باب سوم کوشیده است اخباری را که در باب گا.، و ماهی و علت حدوث زلزله و قوس و قزح آمده تاویل کند و با موازی علمی سازگار سازد، از ابوعلی سینا و شیخ اشراق به تکرار یاد کرده.در مطلب اول از مقدمه، از «رساله بعضی از فضلا که در این باب نوشته» یاد و اعتراض او را بر خواجه مظفر اسفزاری نقل و رد کرده (ص 22-28 نسخه ش 1937) در باب دوم از شیخ ابوافضل هندی و سخن او «در تاریخی که به نام فرمان فرمای ممالک هندوستان جلال‌الدین اکبر گورکانی» نوشته، یاد کرده است.
يادداشتهاي مربوط به مشخصات ظاهري اثر: نوع خط:نستعلیق.
يادداشت عمليات: ‏ ص 85-95 چلییپا نوشته نوشته شده.
يادداشتهاي مربوط به کتابنامه ، واژه نامه و نمايه هاي داخل اثر: ‏ این کتاب در یک مقدمه (دارای دو مطلب) و سه باب است.
يادداشتهاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع اثر: ماخذ فهرست: مجلد سوم، صفحه2654-2660.
يادداشتهاي مربوط به خلاصه يا چکيده: مولف در دیباچه گوید: «اما بعد راقم حروف آمنه الله من الحوادث و الصروف را نکته‌ای چند غریب در کائنات جو که اسباب حدوث آن از نظر بینندگان پوشیده و پنهان می‌باشد به خاطر فاتر رسیده بود و گاهگاهی خارخار این معنی در شاخسار ضمیر شکسته گل می‌کرد که آن بنات افکار را لباس عبارت در بر کرده به نظر ارباب تمیز جلوه دهد ناسازگاری روزگار و حوادث لیل و نهار از عزیمت لایق عایق می‌شد و گویی اشغال گوناگون شاخ و برگ نهال این ارادت می‌سوخت و سوزن آلام دهر ذوفنون دامن همت را بر بساط تقاعد می‌دوخت آخر الامر بیاوری توفیق الهی…غنچه امل شکفته و در این نکته سفته آمد».
صحافي شده در اين جلد: شرح شرح الوقایه = شرح وقت الزوال = رساله فی معرفه اوقات الصلوه و سمت القبله/ سید حسین خلخالی ( -1014ق.)، ص 105-134.
تاريخ: 20121020
محل و شماره بازیابی: 114783