استيعاب الوجوه الممكنه في صنعه الاسطرلاب (از: ابوريحان محمدبن احمد بيروني ايراني خوارزمي (362-430يا 440ق.))

نبذة عن كتاب استيعاب الوجوه الممكنه في صنعه الاسطرلاب (از: ابوريحان محمدبن احمد بيروني ايراني خوارزمي (362-430يا 440ق.))

شماره بازیابی: 150
شماره مدرک کتابخانه مجلس: ‭10-18152‬
زبان اثر: عربي
عنوان و نام پديدآور: استیعاب الوجوه الممکنه فی صنعه الاسطرلاب [نسخه خطی]/ از: ابوریحان محمدبن احمد بیرونی ایرانی خوارزمی (362-430یا 440ق.)
تاریخ کتابت: 888ق.
قطع: رحلی کوچک. 18*24س. 144گ.
يادداشتهاي کلي: کلمه اسطرلاب (Astrolabe) را بعضی یونانی دانسته و آن را ستاره‌گیر یا میزان النجوم معنی کرده‌اند. برخی برآنند که اسطرلاب کلمه فارسی است و اصلش ستاره‌یاب بوده.
مولف در تفهیم می‌گوید: «این آلتی است یونانیان را نامش اسطرلاب ای آینه نجوم و حمزه اصفهانی او را از پارسی بیرون آورد کی نامش ستاره یابست و بیدن آلت دانسته آیذ وفتها انج از روش و شب گذشته بوذ به آسانی و غایت درستی و نیز دیگر کارها کی از بسیاری نتوان شمردن». اختراع اسطرلاب را به بطلمیوس و هیبارک منجم یونانی نسبت داده‌اند، برای معرفت و صناعت آن کتب بسیار در لغت عرب نگاشته‌اند، کتاب الکامل شهاب‌الدین احمدبن محمد فرغانی، صنعه الاسطرلاب بالهندسه از مولف مزبور، صنعه الاسطرلاب و البرهان علیه احمدبن محمدبن کثیر، صنعه الاسطرلاب بالطریق الصناعی منصور بن علی بن عراق، العمل بالاسطرلاب امیه بن ابی الصلت، الاسطرلاب الغائب و الجیب الغائب، العمل بالاسطرلاب المغنی، بغیه الطلاب محمدبن حباک، الصفیحه شیخ بهایی، نزهه الطلاب حیدر حسینی، تحفه الطلاب، تسطیح الاسطرلاب، العمل بالصفیحه الآفاقیه و غیره از آن جمهل است.
2و بتمام هذه الآله تم انجاز الوعد بما وعدته و الوفا بما ضمنته بعون الله و توفیقه…
تصاویر:مشتمل بر جداول و دوائر.
ابراهیم بن ممدود الجلاد الموصلی که از اساتید این فن بوده در 689ق. تقریظی بر این کتاب نگاشته و صحت مندرجات آن را تصدیق کرده: «شهدت له بالجوده فی الصناعه و وضعت له خطی هذا شاهدا علی صحه ذلک و اجزت له ان یعمل ما شاء من ذلک ای من الاسطرلابات فهو عندی صحیح العمل لما وثقت من جوده معرفته و ذکائه و فطنته و اختباری له فی ذلک».
آغاز، آغازه، انجام، انجامه: 1الحمدلله حق حمده… کتاب محمدبن احمد البیرونی فی استیعاب الوجوه الممکنه فی صنعه الاسطرلاب الانفس الصافیه ذات فروع (نزوع) و اشتیاق الی تصور الموجودات و الاحاطه بها بالاطلاق…
يادداشتهاي مربوط به عنوان و پديدآور: مولف، صاحب الآثار الباقیه و تحقیق ماللهند من مقوله و القانون المسعودی و مولفات نفیسه دیگر است.
يادداشتهاي مربوط به مشخصات ظاهري اثر: نوع خط:نسخ.
يادداشتهاي مربوط به نسخه موجود: 18 صفحه مکرر در اول.
يادداشتهاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع اثر: ماخذ فهرست: مجلد دوم، صفحه 1088.
يادداشتهاي مربوط به خلاصه يا چکيده: به انضمام کتاب منهج الطلاب فی عمل الاسطرلاب از کتب مفیده این علم که ملک اشرف عمر بن ملک مظفر یوسف بن عمر از سلاطین دولت رسولیه یمن تالیف نموده است. آغاز: یقول العبد الفقیر الی الله تعالی عمر بن یوسف بن عمر بن کعلی بن رسول غفرالله له الحمدلله الذی لا یبلغ اذا حمده الحامدون و شکرا لنعمه فوق ما شکره الشاکرون…
محل و شماره بازیابی: 13959