بستان العارفين (از: ابوالليث نصر بن محمد بن احمد سمرقندي حنفي)

نبذة عن كتاب بستان العارفين (از: ابوالليث نصر بن محمد بن احمد سمرقندي حنفي)

شماره بازیابی: 418/1ک
شماره مدرک کتابخانه مجلس: ‏‫10-3553‬
زبان اثر: عربي
عنوان و نام پديدآور: بستان العارفین [ نسخه خطی]/ از: ابواللیث نصر بن محمد بن احمد سمرقندی حنفی
محل کتابت: محل کتابت: قریه بکریا
کاتب: : کاتب: عبدالرحمن بن محمود بن احمد شافعی
تاریخ کتابت: ، تاریخ کتابت: دوشنبه 19 ربیع الاخر سال 967ق.
نام خاص و کميت اثر: 80 (2ب – 81الف) برگ، 19 سطر
قطع:
؛‏‫21*16سم‬
؛خشتی.
يادداشتهاي کلي: این اثر ابتدا در سال 1285ق در کلکته، سپس در سال‌های 1286، 1289 و 1296ق در استانبول، سال 1289ق در بولاق، سال 1304ق در بمبئي به صورت سنگی؛ همچنین این اثر در هامش تنبیه الغافلین در سال 1344ق در قاهره به صورت سربی منتشر شده است.
آغاز، آغازه، انجام، انجامه: 1«بسمله، الحمدلله رب العالمین و العاقبه للمتقین و لا ول و لا قوه الا بالله العلی العظیم… قال الفقیه… انی قد جمعت فی کتابی هذا فنونا من العلم ما لا یسع جلهه و التخلف عنه العام و الخاص و سمیته کتاب بستان العارفین مشتملا علی مائه و اثنین و ستین بابا و استخرجت ذلک من کتب کثیره فاوردت فیه ما هو الاوضح للناظر و الراغب الیه و بینت الحجج فیما یحتاج الی الحجه بالکتاب و الخبار… و حذفت اسانید الاحادیث تخفیفا للراغبین فیه و اتماسا لمنفعه الناس… باب الایمان… کره بعض الناس ان یقول الرجل لنفسه انا مومن مطلقا…».
2«…لان فیه ادخال السرور علی المومن، ادخل الله علینا و علی اخواننا المومنین سرور و… تمت».
تزئینات متن:‏‫عنوان‌ها و نشانی‌ها شنگرف؛ اندازه متن: 5/15*5/10سم.‬
نوع کاغذ:فرنگی ضخیم نخودی.
تزئینات جلد:مقوایی با روکش کاغذ زرد؛ با عطف و مغزی تیماج قهوه‌ای، دارای لبه برگردان (طبله).
1در آغاز نسخه، دو صفحه فهرست مطالب کتاب آمده است. در برگ‌های (81ب – 82الف) فوایدی پراکنده از جمله اشعاری به فارسی با مطلع: دل بدست آور که حج اکبرست از هزاران کعبه یک دل بهترست، کعبه بنیادی خلیلی آزرست دل نظر گاه جلیلی اکبرست. و نیز ابیاتی به ترکی عثمانی با مطلع: اگر یارم بنمله یار اولورسه نه غم بکا عالم اغیار اولورسه و بیتی عربی دیده می‌شود: اله واحد رب تعالی هو الله البدیع الحق الاعلی.
تفسیر آیه (یوم ینفخ فی الصور فتاتون افواجا)
ضوء المعالی لبدء الامالی = شرح بدء الامالی = شرح قصیده یقول العبد/ نورالدین علی بن سلطان محمد قاری هروی مکی مشهور به «ملاعلی قاری»
الطمانینه فی الصلاه = معدل الصلاه = تعدیل الارکان/ تقی‌الدین محمد بن پیرعلی بالکسیری برگوی مشهور به «برگلی» و «بیرکلی»
بیان المشکلات علی المبتدئین من جهه التجوید فی القرآن المبین/ محمد بن حسن بوری نکده‌وی رومی
وضعیت استنساخ نسخه: رقم کاتب: «تمت بعون الله و توفیقه علی ید افقر العبید الباسط یدیه بالوصید عبدالرحمن بن محمود بن احمد الشافعی بقریه بکریا فی ضحی نهار الثنین تاسع شهر ربیع الاخر فی شهور سنه سبع و ستین و تسعمائه غفرالله و لوالدیه … کرمه».
يادداشتهاي مربوط به مشخصات ظاهري اثر: نوع خط:نسخ.
يادداشتهاي مربوط به نسخه موجود: 2این نسخه در حاشیه تصحیح شده است. حاشیه نویسی مختصری به نقل از مرشد المتاهلین و حیاه القلوب و … دارد.
يادداشتهاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع اثر: ماخذ فهرست: جلد 2/40، صفحه 64 – 66.
يادداشتهاي مربوط به خلاصه يا چکيده: کتابی در اخلاق مشتمل بر احادیث و حکم اخلاقی منقول از حضرت رسول صلی الله علیه و آله و جمعی از اصحاب و سایر علمان و دانشمندان است که مولف آن را در 162 باب نگارش یافته است. باید دانست که این اثر دارای سه نگارش وجیز، وسیط و بسیط است و بنا به گفته‌ی حاجی خلیفه در کشف الظنون (ج1، ص243)، بیش‌تر نسخه‌های موجود در ممالک عربی و روم (عثمانی) همان نسخه‌ی وجیز (صغیر) است که در 150 باب می‌باشند. باید افزود که نسخه‌ی حاضر بایستی نسخه‌ی بسیط یا وسیط بستان العارفین بوده باشد، چرا که با نسخ شماره‌ی «8322» و «8323» کتابخانه‌ی دولتی برلین – که دارای 159 باب می‌باشد و نسخه‌های «1438» و «2502» کتابخانه‌ی آیت الله العظمی مرعشی (ره) در قم در ترتیب ابواب و تعداد باب‌ها تفاوت دارد. شایسته ذکر است که در ضمن این اثر، از کلام سمرقندی، عباراتی نیز به فارسی کهن آمده که جالب توجه می‌باشد؛ مانند (51الف): «و قال الحکیم بالفارسیه کوذکی ببازی، جوانی بمستی، بیری بستی، خذای را برستی». باید دانست که از این اثر در کتابخانه، دو نسخه موجود است: نسخه‌های شماره‌ی «1/ 10660» و «3/ 497 کریم‌زاده» (منتخب) که در ادامه‌ی همین فهرست معرفی گردیده است. از این اثر نسخه‌های دستنویس متعددی در دست است که علیرضا قره بلوط در معجم التاریخ (ج5، ص3829) گزارشی از آن‌ها بدست داده است.
صحافي شده در اين جلد: جلاء القلوب/ تقی‌الدین محمد بن پیرعلی بالکسیری برگوی مشهور به «برگلی» و «بیرکلی»
موضوع (اسم عام يا عبارت اسمي عام): اخلاق و تصوف
تاريخ: 20091013
محل و شماره بازیابی: 1210802