تحفه الراغبين في بيان امر الطواعين (از: زكريا بن محمد انصاري مصري (-926ق))

نبذة عن كتاب تحفه الراغبين في بيان امر الطواعين (از: زكريا بن محمد انصاري مصري (-926ق))

شماره بازیابی: 8931/98
شماره مدرک کتابخانه مجلس: IR‮‭10-15931‬‬
زبان اثر: عربي
عنوان و نام پديدآور: تحفه الراغبین فی بیان امر الطواعین [نسخه خطی]/ از: زکریا بن محمد انصاری مصری (-926ق)
تاریخ کتابت: سده 11ق.
نام خاص و کميت اثر: 191پ – 199پ.
قطع: ‮‭245‬ برگ، ‭13‬*‭27/7‬، سطور مختلف، ‭10/5‬*‭23‬‬.
يادداشتهاي کلي: در سده 13 عبدالقادر کوی ساوجبلاغی طبیب در بسیاری از برگهای نسخه یادداشتها و نکاتی را افزوده که به همه آنها اشاره شد.
آغاز، آغازه، انجام، انجامه: 1الحمدلله مقدر الاقوات و الآجال و مدبر الکاینات باسرها علی التفصیل و الاجمال و اشهد ان لا اله الا الله وحده لا شریک له… و بعد فلما کان کتاب بذل الماعون فی فضل الطاعون لشیخنا شیخ الاسلام شهاب‌الدین احمد بن علی بن حجر العسقلانی رحمه الله مما عرف قدره و اشتهر ذکره غیر انه فی الاسهاب و اطناب… و عسر تحصیله علی کثیر من الطلاب اختصرنه فی اربعه عشر فصلا بحذف ما تکرر منه و ما لیس مقصود الغالب الاصحاب قاصدا بذلک التسهیل و الاجر و الثواب و ابدلت ذلک بزیادات تعرف للمتامل فی المباحث الآتیه خصوصا فی خاتمه الکتاب و سمیته تحفه الراغبین فی بیان امر الطواعین… فی حکم الطاعون عن اسامه بن زید ان رسول الله صلی الله علیه و سلم قال ان هذا الوجع عذاب.
2و کان کثیرا ثم وقع لمصر فی اثناء ذی الحجه الحرام سنه 918 و انقطع فی اوایل جمادی الاول سنه 919 و کان کثیرا و الله اعلم بالصواب و الیه المرجع و المآب.
3و الحمدلله وحده لا شریک له و تمت کتابتها یوم الخمیس المبارک عاشر جمادی الثانی من شهور سنه 139 [1039] و صلی الله علی سیدنا محمد و علی آله و صحبه و سلم تسلیما کثیرا الی یوم الدین (این انجامه مربوط به نسخه اصل است).
تزئینات متن:عناوین و نشانیها شنگرف.
تزئینات نسخه:نسخه‌پردازی عثمانی.
صفحات جدول‌کشی شده با شنگرف و سبز.
سطور چلیپا و معمولی.
چند سر لوح معمولی در برگهای 1پ، 11ر، 25ر، 57پ، 88پ، 110پ، 191پ، 201پ، 205ر و 221پ.
نوع کاغذ:فرنگی نخودی آهار مهره.
تزئینات جلد:‮میشن قهوه‌ای ضربی با ترنج و سر ترنج، گرهدار، با سر طبل منقش و شمسه ضربی. قطر: ‭4/3‬‬.
فهرست کتابهای عبدالقادر کوی طبیب.
یادداشتی از محمد مولوی که نوشته نسخه از آن جد او مولوی ملا عبدالقادر طبیب بوده و سپس به پدرش حاجی ملا عبدالله مولوی طبیب رسیده و سر آخر در سال 1352ق در تملک او قرار گرفته است.
چند دستورالعمل پزشکی به خط عبدالقادر.
در برگ 86ر نام محمد حاغلوما در 1175ق که آن را محو کرده‌اند ولی از اثرات باقیمانده مرکب می‌توان کلمات را خواند.
در برگهای 88پ، 110پ، 200ر و 243ر مهرهای عبدالقادر کوی طبیب و یادداشت وقف او نوشته شده است.
3در بالای برگ 25ر و 25پ و 26ر و 35ر کسی نوشته برگ اول این رساله (شرح القصیده الخمریه) ده برگ جا به جا صحافی شده بود ولی بعدا این اشتباه در صحافی مجدد اصلاح شد.
نسخه کامل است.
الفصل الاول: فی حکم الطاعون.
الفصل الثانی: فی بیان من نزل علیه الطاعون.
الفصل الثالث: فی بیان صفته و سبب حدوثه و نسبته من الوبا.
الفصل الرابع: فی ذکر ما ورد فی ان الطاعون و خز الجن و الکلام علیه و فی ذکر اجوبه اشکالاته فیه و فی غیره.
الفصل الخامس: … (جای دو کلمه سفید) احدهما قد یسلط الجن علی الانس بغیر الوخز فی رمضان و غیره ففی الصحیحین عن صفیه بنت حی ام المومنین فی قصه اعتکاف النبی.
الفصل السادس: فی حکمه تسلیط الجن علی الانس.
الفصل السابع: قد وردت اثار و حکایات لا تحصی فی ثبت کون الطاعون من وخز الجن من اقربها و فوعا ما حدث به الشریف شهاب‌الدین بن عدنان.
الفصل الثامن: فیما ورد من اذکار بحرس قایلها من کید الجن.
الفصل التاسع: فی ذکر ما ورد ان الشهاده لا یختص بالطعن و الطاعون.
الفصل العاشر: فی جواب من استشکل الدعاء بالشهاده مع استلزامه بمکین الکافر من قبل المسلم و هو معصیته.
نک: عکسی مرکز احیاء، 1/ 97 – 98؛ معجم التاریخ التراث الاسلامی، 2/ 1148؛ فواد سید، قاهره، 1/ 135.
بعد از 14 فصل این عناوین بدون شماره‌گذاری در نسخه آمده است:
– فی ذکر ما یدل علی ان الشهداء بعضهم افضل من بعض و ما یدل علی ما یشترط لتحصیل الشهاده بالطاعون.
– فی جواب ما یقال اذا کان الطاعون شهاده و رحمه فکیف قرن بالدجال.
– فی الزجر عن البلد الذی به الطاعون فرارا منه و من الدخول علیه.
– فی بیان حکمه النهی عن الخروج من البلد الذی به الطاعون.
– لا یباح الدعاء علی احد من المسلمین بالطاعون و لا بشیء من الامراض و لو کان فی ضمنه الشهاده.
– فی الآداب المتعلقه بمن اصابه الطاعون او غیره من الاسقام.
– فی الطواعین الواقعه فی الاسلام.
يادداشتهاي مربوط به مشخصات ظاهري اثر: نوع خط:نسخ با مایه‌های ترکی.
يادداشتهاي مربوط به نسخه موجود: 1یادداشتهای آغاز نسخه به شرح زیر:
مشخصات اثر:
شکل و سجع مهر:
یادداشت وقف:
یادداشتهای تملک:
متن يادداشت:
در آغاز نسخه مهرهای زیر آمده:
در آغاز نسخه دو مهر از عبدالقادر کوی طبیب یکی بیضوی به نقش: «عبدالقادر» که از تاریخ آن عدد 124 خوانده می‌شود و دیگری مربع شکل که درون آن کلمه «… عبدالقادر» به صورت طغرایی نوشته شده است.
مهر بیضوی: «محمود 1257».
در آغاز نسخه عبدالقادر کوی طبیب در کنار مهر مربع شکل نوشته که این کتاب وقف بر اعلم و صالح اولاد و احفاد اوست.
در آغاز نسخه تملک محمود بن عبدالله.
خریداری از مصطفی نوع‌پرست در خرداد 1348ش.
يادداشتهاي مربوط به کتابنامه ، واژه نامه و نمايه هاي داخل اثر: در 14 فصل به شرح زیر تنظیم شده است:
يادداشتهاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع اثر: ماخذ فهرست: جلد 1/29، صفحه 376-377.
يادداشتهاي مربوط به خلاصه يا چکيده: گزیده کتاب بذل الماعون فی فضل الطاعون ابن حجر عسقلانی (852ق) با افزودن مطالبی بدان که در 14 فصل تنظیم شده است.
صحافي شده با: [رساله فی الحقیقه و المجاز]1030432
موضوع (اسم عام يا عبارت اسمي عام): حدیث؛ پزشکی و تاریخ
محل و شماره بازیابی: 178727