دیوان ملالی = دیوان صاحب علی‌آبادی

نبذة عن كتاب دیوان ملالی = دیوان صاحب علی‌آبادی

شماره بازیابی: 1072
شماره مدرک کتابخانه مجلس: IR‭10-19479‬
زبان اثر: فارسی
عنوان و نام پديدآور: دیوان ملالی = دیوان صاحب علی‌آبادی [نسخه خطی]
کاتب: محمدحسین.
قطع: وزیری. 16/5*25سم. 84گ. 15بیت.
يادداشتهاي کلي: بی‌تاریخ نگارش یافته و به نام دیوان ملالی در دفاتر کتابخانه و پشت نسخه ثبت گردیده و در ص 144 و 145 و 148 و 151 تخلص ملالی دیده می‌شود.
يادداشتهاي مربوط به عنوان و پديدآور: در ذیل نسخه ش 1008 فهرست حاضر علی‌آبادی (محمدتقی بن زکی) صاحب تخلص را معرفی کرده‌ایم، در چهار مورد که در آن نسخه تخلص یافت شد شاعر خود را به نام ملالی معرفی کرده و فقط در ص 147 تخلص صاحب دیده می‌شود، معاصرین وی و متاخرین که تذکره و تاریخ نوشته‌اند از این شاعر و نویسنده درباری که نام برده‌اند ابدا از این موضوع نامی نبرده‌اند که شاعر در بدو امر ملالی تخلص داشته و پس از آن صاحب تخلص گردیده است ولی نگارنده چون نمی‌تواند باور کرد که در عصر شاعر معروفی می‌شود دیوان او را دزدی (هر چند زبردست هم باشد) به نام خود بنویسد و منتشر نماید (در کتب تاریخ و تذکره‌ها هم به نام ملالی شاعری یاد نشده است) تصور می‌کند که این شاعر در بدو جوانی اگر گاهی در قصائد و غزلیات و غیره تخلص خود را ذکر می‌کرده ملالی بوده و چون در 1234ق. به تهران احضار گردیده و به صاحب دیوان ملقب شده، صاحب تخلص گردیده.
يادداشتهاي مربوط به مشخصات ظاهري اثر: نوع خط:نستعلیق خوب.
نوع کاغذ:فرنگی.
تزئینات جلد:تیماج.
ص 144 نه:
غیر از غم جانان بوفاداری عشاق/ اندر همه آفاق بجستیم کسی نیست
بر شکر شیرین تو مرغان سخن‌گو/ چندانکه در آن حلقه ملالی مگسی نیست
ص 357 نه:
غیر از غم جانان بوفاداری صاحب/ اندر همه آفاق بجستیم کسی نیست
بر شکر شیرین تو مرغان سخن‌گو/ چندانکه در آن حلقه مجال مگسی نیست
ص 145 نه:
جرم ملالی ارچه کران تا کران هنوز/ امیدوار از کرم بیکران تست
ص 359 نه:
عصیان صاحب ارچه کران تا کران و لیک/ امیدوار از کرم بیکران تو است
ص 148 نه:
ملالی این چه سخن گفتن است مجلسیان/ گمان کنند که طوطی شکر همی خاید
ص 368 نه:
ز صاحب این چه سخن گفتن است مجلسیان/ گمان کنند که طوطی شکر همی خاید
ص 151 نه:
درد نبود مگر ملالی را/ گر همه عمر در فغان استی
ص 406 نه:
درد نبود مگر که صاحب را/ در همه عمر در فغانستی
با مراجعه به ص 358 و 359 و 368 و 406 نسخه دیوان صاحب که زیر ش 1008 معرفی گردید معلوم شد که گذشته از تما مندرجات نسخه همین ابیات نیز با مختصر تغییری در آن نسخه دیوان می‌باشد و در ص 72 و 73 مکتوب صاحب علی‌آبادی به قائم مقام (میرزا ابوالقاسم) که در ص 66-68 نسخه 1008 دیوان وی نوشته شده.
این نسخه بدین بیت:
کرا شاید ثنا زان پس که زیبد آل یاسین را/ جهان مجد و تمکین آسمان دانش و دین را
که نسخ دیگر دیوان صاحب (ملالی) بدان آغاز گردیده، شروع و مندرجات آن در حدود دوهزار و دویست بیت و بنابر آن که در نسخه ش 1008 گذشت سه هزار و یکصد (3100) بیت از نسخه دیگر کمتر می‌باشد و شامل قصائد و مقطعات و ترکیب‌بندها و غزلیات و رباعیات و یک مثنوی در شرح برخی از حالات و گزارش زندگانی شاعر می‌باشد.
يادداشتهاي مربوط به نسخه موجود: 2در حاشیه ص 106 نسخه شرحی تاریخی راجع به یکی از صاحب منصبان (افسران) که در جنگ روس و ایران از اسب پیاده شده و مانده بود به خط نویسنده پیشین که ظاهرا خود منشی آن است نگارش یافته.
يادداشتهاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع اثر: ماخذ فهرست: مجلد دوم، صفحه 1571-1572.
يادداشتهاي مربوط به خلاصه يا چکيده: چند بیت از هر دو نسخه را در اینجا می‌آوریم:
عنوانهاي گونه گون ديگر: دیوان صاحب علی‌آبادی
تاريخ: 20121005
محل و شماره بازیابی: 116549