سفینه فطرت(از: معز بن فخرالدین موسوی قمی، فطرت)

نبذة عن كتاب سفینه فطرت(از: معز بن فخرالدین موسوی قمی، فطرت)

شماره بازیابی: 8980
شماره مدرک کتابخانه مجلس: IR‮‭10-21532‬‬
زبان اثر: فارسی
عنوان و نام پديدآور: سفینه فطرت/ از: معز بن فخرالدین موسوی قمی، فطرت
تاریخ کتابت: سده 12ق.
قطع: ‮چهار، ‭217‬ برگ، ‭13/6‬*‭23/7‬، ‭15‬سطر، 8*‭16/5‬‬.
آغاز، آغازه، انجام، انجامه: 1آغاز موجود: به خدمت آورد پادشاه حقیقت پرسید سقا ابتدا تا انتها به عرض رسانید و آن بی‌مروت همان به سقا دعوی ده اشرفی و انگشتر داشت.
2انجام موجود: دید که سری برهنه کرده چیزی می‌نویسد از عقبش درآمد و سرش را به دندان گرفت. میر گفت هنوز از مغز خر خوردن سیر نشده‌ای.
مولف مدتی نیز در شیراز می‌زیسته است (ص 206).
وی اشعار زیادی هم از خود نقل کرده است.
تزئینات متن:عناوین و نشانیها شنگرف.
تزئینات نسخه:معمولا بر فراز کلمات آغازین هر حکایت خط شنگرف رنگی کشیده شده است.
بین پاره‌های اشعار سه نقطه مثلثی شنگرف.
رکابه نویسی:دارد.
نوع کاغذ:حنایی آهار مهره.
تزئینات جلد:‮میشن قهوه‌ای. قطر: ‭3/1‬‬.
جزوها 8 برگی.
آثار سطرانداری در بعضی از برگها باقیمانده است (با مسطر).
2در حاشیه صفحات هم یادداشتهای مطالعه او بسیار نوشته شده است.
3نشان صحاف در گوشه بالای سمت راست ورق وسط هر جزو (به صورت خط کوچک مورب و مشکی).
بعضی از صفحات وصالی شده.
فصل دویم: در بیان بعضی از حکایات فرج بعد از شدت (ص 39).
فصل سیوم: در بیان حکایات متفرقه که از هر کتاب انتخاب نموده و از هر کس شنیده و ذکر هر کدام از آن مشتمل است بر یک گونه فایده و نصیحت و تجربه و از بعضی حکایات آن طبیعت را انتعاش و شکفتگی حاصل آید و لحظه‌ای به مطالعه آن فرحی دست دهد (ص 97)
فصل چهارم: در بیان فراست و لطایف قاضیان و فقیهان و واعظان و تدبیرات پسندیده معبران و احکام برگزیده منجمان و بعضی از لطایف و ظرایف به رتبه مشایخ و طبیبان و شاعران (ص 168).
شامل این بخشها:
– ذکر فراست حکما و اطبا و لطایف و ظرایف ایشان (ص 181).
– مذکور تعبیرات معبران (ص 192).
– مذکور لطایف و ظرایف شعرا و سخنان بدیهه ایشان (ص 201).
– مذکور لطایف عارفان (ص 208).
فصل پنجم: در احکام عجیبه از علم غریبه شانه‌بینان (ص 209).
فصل ششم: در بیان سخنان با رتبه دیوانگان و ذکر فراست و شعور طفلان دانشمند سرشت و حرفهای غلامان و ظرایف و لطایف هر کدام از ایشان (ص 223). شامل:
– ذکر سخنان اطفال صاحب شعور و لطایف ایشان (ص 230).
– مذکور لطایف و ظرایف غلامان و سخنان به موقع ایشان (ص 239).
فصل هفتم: در حکایات زنانه عاقله و سخنهای به موقع بامزه و لطایف خاطر خواه ایشان و ذکر مکر و فریب ناقص عقلان آن طایفه و ظرایف آنها (ص 243).
فصل هشتم: در نقل سخنان مدعیان نبوت و گفتار ابلهان و حرفهای ساده‌لوحان و کارهای دزدان و مهمانی بخیلان و طمع گدایان و هزل و ظرافت هر کدام از ایشان (ص 335). شامل:
– مذکور سخنان مدعیان نبوت (ص 376).
– بیان کارهای دزدان و ظرافت ایشان (ص 379).
– ذکر مهمانی بخیلان و طمع گدایان و ظرافتهای ایشان (ص 403).
فصل نهم: در ذکر سخنان کران و کوران و عوران و احولان و لطایف آنها و بعضی از ظرافتهای هر کس (ص 420). شامل:
– مذکور احولان و عوران (ص 424).
– بیان لطایف و ظرایف هر کس (ص 425).
علاوه بر عناوین بالا بنا بر فهرست باستانی راد (در آغاز نسخه) این حکایات نیز راجع به سلاطین صفوی و شعرای معاصر و امرا و بزرگان ایران در کتاب درج شده است:
1. حکایت سوداگر اصفهانی و زن عیار و یارانش و تدبیر شاه عباس در یافتن جواهرات بازرگان (ص 8).
2. حکایت مرد جواهری و دزدیدن رفقا ازو و تدبیر شاه عباس در یافتن دزدان (ص 13).
3. حکایت حاکم کاشان و شکایت نداف (ص 32).
4. حکایت سپاهی که از خراسان به تبریز می‌رفت (ص 128).
5. سیاست شاه عباس قاضی غلامعلی اصفهانی و پسرش نورا را به جهت رشوه گرفتن (ص 175).
6. حکایت شاه طهماسب و قاضی‌زاده کرهرود (ص 173).
7. حکایت شاه صفی و حکم محمود شانه‌بین خراسانی در شکست عثمانیان در ایروان و انتحار سرعسکر (ص 220).
8. عیاشیهای شاه عباس و لطیفه‌گوئی شاه با محبوبه و مطرب خاص خود لاله خاتون (ص 322).
9. شاه عباس و گل عنایت مسخره دربار (ص 288).
10. راجع به دزدانی که در اردوی عثمانیها بوده و اسب سربازان را کشته و برای شاه عباس جاسوسی می‌کرده‌اند (ص 388).
11. راجع به صوفیان عراق و ستایش شیخ صفی در مجالس و حلقه ذکر و اوراد خود و خلیفه آنان (ص 324).
12. راجع به صفی قلی خان پسر امام قلی والی فارس (ص 234).
13. حکایت فصل گل کاشان و روزهای شنبه و میر قدرت شاعر کاشی (ص 239).
14. حکایت ملک طیفور در کاشان (ص 288).
15. حکایت غنی تفرشی (ص 289).
16. لطیفه‌ای چند از حکیم شفایی اصفهانی (ص 184، 203، 320).
17. حکایت غیاثای حلوائی و نظامای مگس شیرازی (ص 425).
18. حکایت ملا حاتم شاعر کاشی و حالات او (ص 202).
19. حکایت معزی قهستانی (ص 204).
20. ملا محمد صوفی (ص 206).
21. ملا فریبی و خود مولف (ص 206).
22. شاعر کور اعمی تخلص قمی (ص 424).
23. شاعر درویش دهکی و ادعای پیغمبری او (ص 202).
24. شاعر مظفر هروی و ملک حسین کرت (ص 206).
25. شاعر شمس دده و کارهای او در هند و شعرش (ص 290).
26. محبوبه شاعره شیرازی نهانی تخلص و شعر او (ص 246).
27. راجع به میر شمس هروی (ص 235).
28. راجع به معزالملک اردستانی و طراریها و کارهای عجیب او (ص 121، 125، 127).
29. راجع به حاجی اسد بیگ تبریزی خالوی امامقلی خان والی فارس و حالات او (ص 346).
30. راجع به داود خان برادر امامقلی خان (ص 350).
31. راجع به الهویردی خان والی فارس (ص 351).
32. راجع به خواجه درویش محمد کلانتر حومه شیراز و کارهای احمقانه او (ص 352).
33. حالات میر ابو محامد شیرازی و ساده‌لوحیهای او (ص 349).
34. حالات شاه خلیل‌الله یزدی و کارهای عجیب و رفتارهای او (ص 361 – 366).
35. بهرام بیگ پسر سلطانعلی بیگ اردوبادی و نوکر شدن او نزد امامقلیخان در شیراز و داروغگی خنج (ص 375).
36. طراریهای کمال رنگریز اصفهانی (ص 398).
37. شاه حسین بیگی و طراریها و دزدیها و کارهایی که در گرمسیرات فارس کرده (ص 400).
38. حالات مردم فارساین قزوین (ص 391).
39. سفر آقا تقی همدانی به هند و نوکر شدن او نزد مولف و حالات او (ص 374).
40. راجع به اسکندر لودی و حالات او (ص 57).
41. راجع به ملک عنبر غلام نظامشاه دکنی والی دولت‌آباد و فطانت او (ص 33).
42. راجع به نظامشاه والی دکن (ص 36).
43. راجع به سید مبارک حاکم حویزه (ص 98).
44. راجع به مقرب خان و اکبر شاه (ص 181، 187).
45. راجع به یوسف شاه کشمیری (ص 210).
46. راجع به بیرام خان ترکمان ملقب به خانخانان (ص 173).
47. راجع به کردیسم بن ابراهیم کردی (ص 60).
48. راجع به قاضی محمد هروی و لطائف او (ص 174).
49. راجع به بشیر بریان پز شیرازی و کارهای طرارانه او (ص 432).
50. راجع به میر نورالله و محمدباقر منشی شیرازی (ص 435).
51. راجع به شیخ فیضی و عرفی شیرازی (ص 207).
52. راجع به شیخ فیضی و پسر خان عالم (ص 207).
53. راجع به حسن خان بیگ عمری صاحب صوبه کابل (ص 216).
54. راجع به خاف و مردم آن جا (ص 214).
55. راجع به یکی از اعزه قزوین که در هند به مرتبه امارت رسید و کارهای او و سخنانش (ص 342).
56. راجع به ذوالفقار خان ایلچی شاه عباس و مکالمه و جواب خردمندانه او به خواندگار روم (ص 288).
57. راجع به گلپری فاحشه اصفهانی (ص 328).
58. راجع به شاجی فاحشه هندی (ص 330).
59. راجع به غوریها و حماقت و ابلهی آنان (ص 347).
60. راجع به شاه طاهر ادکنی و اخلاق و رفتار بزرگوارانه و افتخارآمیز او در هند (ص 289).
61. راجع به ریش تراشیدن اکبر شاه هندی و ابوالقاسم بیگ (ص 358).
62. آمدن حاجی وقاس از ماوراءالنهر به هند و خدمت آصف خان پسر اعتمادالدوله (ص 374).
63. مسافرت مولف از بنارس به اکبرآباد و وقایع او (ص 396).
64. راجع به گرانی و قدر اسب در ملک دکن و عادلشاه والی بیجاپور و حکایاتی در این مورد (ص 401).
65. حکایات متعدد درباره چند تن از معاریف شانه‌بینی و مهره آنان که کارهای آنها را آنچه خود شاهد بوده و یا شنیده آورده (ص 209).
66. حکایت میرزا میران شاه ابن امیر تیمور و محمد شیرین مغربی و کمال مجید (ص 205).
يادداشتهاي مربوط به عنوان و پديدآور: مقدمه مولف از آغاز نسخه افتاده اما چند جا او به احوال خود اشاره کرده که اکثر آنها هم مربوط به سفرش به هند است: «محمدحسین پسر کوچک خواجه مذکور (خواجه درویش محمد کلانتر حومه شیراز) به هند آمده نوکر خان زمان شد. خان را پادشاه لشکر عظیمی همراه داده به جنگ دکنی و تاخت ولایت بیجاپور مقرر فرمود. راقم این حروف که در سلک منصب‌داران و بندگان درگاه خلایق پناه منسلک است از همراهان خان مشارالیه بود. چون از بیجابور لشکر دکنی آمد و به حوالی عساکر پادشاهی رسید» (ص 353-354) و «دیگر راقم این حروف در سفر هندوستان از بنارس به اکبرآباد می‌آمد و در اثنای راه به سرایی رسید» (ص 396).
يادداشتهاي مربوط به مشخصات ظاهري اثر: نوع خط:نستعلیق.
يادداشتهاي مربوط به نسخه موجود: 1آغاز نسخه 3 برگ معرفی کتاب از باستانی‌راد.
مشخصات اثر: یادداشتهای تملک:
متن يادداشت: خریداری از حسینعلی باستانی‌راد در مهر 1348ش.
يادداشت عمليات: نسخه ما از اول و آخر افتادگی دارد.
يادداشتهاي مربوط به کتابنامه ، واژه نامه و نمايه هاي داخل اثر: این عناوین در این نسخه دیده می‌شود:
يادداشتهاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع اثر: ماخذ فهرست: جلد 1/29، صفحه 544-547.
يادداشتهاي مربوط به خلاصه يا چکيده: مجموعه داستانها و اشعار و حکایات مختلف است که از لحاظ تاریخ اجتماعی و مردم‌شناسی دوره صفوی اهمیت دارد.
موضوع (اسم عام يا عبارت اسمي عام): گوناگون
تاريخ: 20121013
محل و شماره بازیابی: 178965