ظريفه النحو و اخيه (از: احمد بن عبدالرضا بصري، مهذب‌الدين (- زنده در 1087ق))

نبذة عن كتاب ظريفه النحو و اخيه (از: احمد بن عبدالرضا بصري، مهذب‌الدين (- زنده در 1087ق))

شماره بازیابی: 8922/1
شماره مدرک کتابخانه مجلس: IR‮‭10-15790‬‬
زبان اثر: عربي
عنوان و نام پديدآور: ظریفه النحو و اخیه [نسخه خطی]/ از: احمد بن عبدالرضا بصری، مهذب‌الدین (- زنده در 1087ق)
تاریخ کتابت: سده 11ق.
نام خاص و کميت اثر: 1پ – 74پ.
قطع: ‮یک، ‭368‬، یک برگ، ‭18‬*‭31/7‬، ‭25‬ سطر، ‭11/7‬*‭22/7‬‬.
آغاز، آغازه، انجام، انجامه: 1احمدک یا من رفع درجات العالمین و اشکرک یا من خفض درکات الجاهلین حمدا شکرا ینتصب بهما اعلام هدای… هذه ظریفه النحوی و اخیه اجابه لمن انزل الله الرحمه علی ابیه الموفق مولانا عبدالرزاق… ابن… ملا عبدالرشید… و ضمنتها نکتا و ظرایف و دعایب و لطایف و جمعت فیها خلاصه العلمین و بعض العلوم و نبذه من التصوف المعلوم و رتبتها علی فصول و اصول.
2الی یومک هذا و الحمدلله علی ذاک و هذا. وقع الفراغ من تلطیف هذه الظریفه و الکلمه الفایقه اللطیفه نصف لیله الاسبوع المشهور من شهر البروج المبرور من السنه العبائیه من العقول الثمانیه بعد الالف من الهجره النبویه علی مهاجرها افضل الصلوه و اکمل التحیه فی المشهد الرضوی فی حماء السید النجیب العالم الحبیب الفاضل الادیب میرزا محمد رضی المختاری الحسینی بعد ما تناولت الخمسه و العشرین جانبا راجیا عفو رب العالمین و شفاعه النبی و عترته الطاهرین صلوات الله علیه و علیهم اجمعین.
تزئینات متن:عناوین و نشانیها شنگرف.
تزئینات نسخه:ابتدای همه رساله‌ها سرلوح مزدوج مذهب و مرصع با کتیبه قلمدانی زرپوش.
صفحات جدول‌کشی شده با زر و لاجورد و شنگرف و مشکی.
در بعضی از رساله‌ها بین بندها و جملات از دایره‌های توخالی کوچک شنگرف رنگی استفاده شده است.
رکابه نویسی:دارد.
نوع کاغذ:نخودی و حنایی آهار مهره.
تزئینات جلد:‮میشن مشکی، مجدول گرهی. قطر: ‭5/1‬‬.
اعمال تصحیحات در این نسخه به دو طریق انجام گرفته است: در بیشتر صفحات با تراشیدن کلمات و حروف غلط صورت صحیح درون متن کتابت شده است (این کار حتی در تصحیح کلمات و عبارات حاشیه هم دیده می‌شود) و در مواردی دیگر کاغذ کوچکی روی قسمت غلط چسبانده و صورت صحیح را روی آن نوشته‌اند.
کلمه تصحیح شده در متن با علامتی شبیه عدد 2 مشخص شده و در حاشیه در کنار همان علامت صورت صحیح نموده شده است.
علامت سه نقطه شک در 29پ، 177پ، 179پ، 351ر و 352ر.
به جز سه نقطه‌ها دایره کوچک توخالی مشکی رنگی نیز در کنار بعضی از سطور آمده که ظاهرا علامتی برای اصلاح نسخه است (برگهای 121پ و 189پ دیده شود).
دارای علامت بلاغ مقابله.
یادداشتهای آغاز نسخه به شرح زیر:
فهرست رسائل کتاب.
یادداشت عاریه کتاب در 21ص [صفر] 1288ق نزد…، کسی که کتاب را به عاریه گرفته آن را از کتب مرحوم امام جمعه از قسمت عیال آقا ضیاءالدین سلمه الله دانسته است.
1یادداشت دیگر عاریه کتاب نزد محمود طباطبایی.
تعداد ابیات کتاب… یکهزار بیت (کلمه اول آن را کسی محو کرده است).
صلح نسخه به رضا طباطبایی.
در بالای برگ 283ر 4 سطر نوشته شده بود که آنها را سترده‌اند. در ص 366پ دستورالعمل ساخت جلاب خوب.
در پایان نسخه دو یادداشت سیاه شده دیگر.
پشت طبله اول جلد یادداشت تقسیم اموال جناب حاجی میرزا علی اعم از خانه و اثاث و باغ و املاک موروثی و ابتیاعی در چهارشنبه 8 جمادی الاولی 1251ق و این یادداشت: «در بیستم سیوم شعبان دوختر ملا شعبان طلاق گفته شد».
در گوشه سمت چپ بالای آخرین برگ بیشتر رساله‌ها نام رساله و پایان یافتن آن نوشته شده است (البته بعضی از این نامها اشتباه نوشته شده است). در عوض در گوشه سمت چپ بالای صفحه عنوان چند رساله ابتدایی نسخه تعداد ابیات هر رساله نوشته شده است.
دارای برچسب نشانه در برگ آغاز چند رساله اول به صورت کاغذ سرخ رنگ کوچکی که در دو طرف ورق چسبانده شده (در برگهای 75، 111، 121 و 168).
برجستگیهای ناشی از سطراندازی اوراق هنوز به صورت واضح و مشخص دیده می‌شود و با انگشت قابل لمس است.
از آن که برگ 88ر با جدولی شنگرف رنگ آغاز می‌شده کاتب در پایین برگ 87پ به جای کلمه رکابه مستطیل کوچک سرخی کشیده است.
جزوها 8 برگی.
نشان صحاف به صورت خط مورب کوچک مشکی رنگ در گوشه سمت راست بالای ورق وسط هر جزو و قرینه آن در گوشه پایین سمت چپ.
2در حاشیه تصحیح شده.
يادداشتهاي مربوط به مشخصات ظاهري اثر: نوع خط:نسخ، مقدمه همه رساله‌ها مشکول.
يادداشتهاي مربوط به نسخه موجود: 1هر سرلوح با سرلوح دیگر تفاوت دارد (به جز برگ 266ر ابتدای قصیده مهذب بصری که سرلوح ندارد).
مشخصات اثر:
یادداشتهای تملک:
شکل و سجع مهر:
شکل و سجع مهر:
متن يادداشت:
در آغاز نسخه تملک به شرح زیر:
در آغاز نسخه تملک مولف با عبارت: «ملک مولفه احمد بن عبدالرضا المهذب».
یادداشت تملک در جمادی الاولی 1294ق.
تملک حسن خلف مرحوم شیخ هادی الکاظم.
یادداشت کسی که نوشته این رساله را مرحوم والد ماجد به توسط ملا کریم کتاب فروش از ورثه مرحوم آقا میرزا عسکر سید مرحوم خریدند .
خریداری از شیخ بارانی در آبان 1325ق.
در آغاز نسخه مهرها به شرح زیر:
در آغاز نسخه مهر بیضوی ملک مولفه احمد بن عبدالرضا المهذب به تاریخ 1078ق.
مهر بیضوی: «العبد محمد الطباطبایی».
مهر بیضوی: «عبدالله الطباطبایی».
مهر بیضوی رضا طباطبایی: «رضا الطباطبایی».
مهر چهارگوش میرزا عسکر سید مرحوم: «جعفر… رضا… ق د ق ر».
پایان نسخه تملکی با مهر بیضوی: «عبده ابن عباس مهدی 1229». نویسنده این مهر در زیر آن نوشته: جمادی چند دادم جان خریدم/ به حمدالله عجب ارزان خریدم
يادداشت عمليات: بعضی از یادداشتها هم در برش صفحه از بین رفته‌اند (برای نمونه 121پ و 168پ).
يادداشتهاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع اثر: ماخذ فهرست: جلد 1/29، صفحه 340.
يادداشتهاي مربوط به خلاصه يا چکيده: نوشته شده برای عبدالرزاق بن ملا عبدالرشید. فصول و عناوین کتاب شماره و ترتیب خاصی ندارد.
صحافي شده با: مجموعه رسائل مهذب‌الدین بصری/ احمد بن عبدالرضا بصری، مهذب‌الدین1027998
موضوع (اسم عام يا عبارت اسمي عام): ادبیات
محل و شماره بازیابی: 128639