فتح الباب الي طريق الحق و الصواب (از: ميرزا محمد اخباري.)

نبذة عن كتاب فتح الباب الي طريق الحق و الصواب (از: ميرزا محمد اخباري.)

شماره بازیابی: ‭2797/2‬
شماره مدرک کتابخانه مجلس: IR‭10-19796‬
زبان اثر: عربي
عنوان و نام پديدآور: فتح الباب الی طریق الحق و الصواب [نسخه خطی]/ از: میرزا محمد اخباری.
کاتب: محمدابراهیم الطبسی الخراسانی.
تاریخ کتابت: 1223ق.
نام خاص و کميت اثر: ص 27-147.
قطع: خشتی. 15*21سم. 199ص. 23س.
يادداشتهاي کلي: فتح الباب الی طریق الحق و الصواب در اثبات افتتاح باب علم و رد قایلان به انسداد (یکی از مسایل فقه شیعه). این کتاب نیز از مولفات اخباری است در رد بر مجتهدان و آن را به خواهش مولی عبدالحسین (1) که نخست از شاگردان سیدعلی طباطبائی و پیرو طریقه اصولی بود و سپس بدو پیوست نوشته است.
آغاز، آغازه، انجام، انجامه: 1بحمدک یا من فتح ابواب نعمه الظاهره و الباطنه سرا و جهرا و سدعناابواب نقمه البادیه و الخافیه… اما بعد فیقول العبد… ابواحمد محمد بن عبدالنبی النیشابوری الخراسانی… انه قد سئلنی قره عینی القریحه و مهجه فوادی… عبدالحسین… ان اذکر له ادله القائلین بانسداد باب العلم…
2…و قد حصل الفراغ من تالیفه یوم السبت الاول من شهر المحرم مبدء السنه العاشره من المائه الثالثه من الالف الثانی من الهجره النبویه علی مهاجرها افضل الصلوه و التحیه فی مشهد ابی‌عبدالله الحسین (ع) لالتماس ثمره الفواد و احقی المراد قره العین العالم الفاضل الالمعی الورع الزکی اللوذعی البری من کل شین صنوی الروحانی المولی عبدالحسین ثبته الله علی جاده الثقلین و قد اجزت له روایه هذه الوجیزه مع جمیع ما صنفته و الفته من الکتب و الرسائل و مارویته من المعقول و المنقول باسانیدی الی اساتذتی المعروفین تجاوز الله عنا ببرکاتهم یوم الدین.
تزئینات متن:عناوین به سرخی.
نوع کاغذ:فرنگی سفید آهار مهره کرده.
تزئینات جلد:میشن خرمایی بی‌مقوا.
نک: ذریعه، 16/ 105؛ دانشکده الهیات تهران، 1/ 617.
مرشد اول. در آغاز به وجود آمدن قول بانسداد در زمانهای اخیر (وی در این باب مدعی شده که قول به انسداد نخست از شهید ثانی و پسرش صاحب معالم انتشار یافته است).
مرشد دوم. در ذکر آیاتی از قرآن که دلالت بر انفتاح باب علم دارد (در این باب او 43 آیه از قرآن را دلیل آورده و نخست فهرست آیات را با جمال یاد کرده و پس از آن به تفصیل پرداخته. در همین بخش نیز گواهی 7 تن از اکابر اخباری وعده کثیری از اصولیان را بر اعتبار کافی کلینی نقل کرده است).
مرشد سوم. ذکر اخباری که دلالت بر بقاء علم. به احکام دارد.
مرشد چهارم. داستان مناظرات مولی این رساله است با معاصران و از آن جمله یکی سیدعلی طباطبائی صاحب ریاض که با او هم زمان و یکی از اساتید و روساء بزرگ اهل اجتهاد بوده. اخباری جریان بسیار جالب این مناظره را نقل و از سیدعلی با عنوان «بعض الاعلام» یاد کرده است.
اخباری در آغاز این بخش می‌گوید: «صورت تمام ماجری را که نخست نوشته بودم آنان (ظاهرا مقصودعلی طباطبائی و یارانش است) به بهانه اینکه مطالعه کنند و پاسخ گویند. از من گرفتند، و بازپس ندادند. عین عبارت او این است: «فبقیت القراطیس عندهم لیالی و ایاما وردت علی ما کانت علیه من البیاض فتبین ما کان مقدار هم من السواد».
در این بخش، او آقا محمدعلی بهبهانی (صاحب مقامع الفضل) را بسیار ستوده و او را «افضل من رایناه من اعلام المتبحرین استاذ الاساتذه اجمعین البحر الذی لا ساحل له عند الاعتبار و ان لم یکن مالغیره عند العوام فی الانظار» خوانده است.
در پایان مرشد چهارم در ذیل عنوان «تفریع» یکصد آیه از قرآن در مذمت اختلاف و نیز در ذیل عنوان «توبیخ» 38 آیه در مذمت ترک عمل به علم یاد کرده است.
مرشد پنجم. فساد ادعاء وجدان در مقابل برهان. صاحب ذریعه نوشته‌اند نسخه‌ای ناقص از این رساله فتح الباب را در کتابخانه سید حسن صدر دیدم که حاشیه‌هایی از سید بر مرشد دوم (آیات انفتاح باب علم) داشت.
يادداشتهاي مربوط به مشخصات ظاهري اثر: نوع خط:نسخ متوسط و تحریری.
يادداشتهاي مربوط به نسخه موجود: 1کاتب در تهران در خانه مولف در بند 2 ربیع‌الاول نوشتن آن را به پایان رسانیده. در پشت یک برگ اضافی اول دفتر ابیاتی از لیلی مجنون عربی به خط شکسته نستعلیق زیبا مهدی موسوی اصفهانی دیده می‌شود.
يادداشت عمليات: گاهی در حواشی افتادگی‌ها را به همان خط الحاق کرده‌اند.
يادداشتهاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع اثر: ماخذ فهرست: مجلد پنجم، صفحه 3815-3818.
يادداشتهاي مربوط به خلاصه يا چکيده: فتح الباب دارای 5 «مرشد» است بدین قرار:
صحافي شده با: البرهان یا البرهانیه/ میرزا محمد بن عبدالنبی اخباری نیشابوری. 1045064
تاريخ: 20130616
محل و شماره بازیابی: 116365