تحفه اكبري (از: علي بن علي‌اكبر رازي، زين‌العابدين (سده 12ق))

نبذة عن كتاب تحفه اكبري (از: علي بن علي‌اكبر رازي، زين‌العابدين (سده 12ق))

شماره بازیابی: 8841/71
شماره مدرک کتابخانه مجلس: IR‏‫ ‏‫10-9554
زبان اثر:
فارسی
عربي
عنوان و نام پديدآور: تحفه اکبری [نسخه خطی]/ از: علی بن علی‌اکبر رازی، زین‌العابدین (سده 12ق)
محل کتابت: مکان کتابت: فراه
کاتب: : کاتب: میر جمال‌الدین محمد حسنی
تاریخ کتابت: ، تاریخ کتابت: پیش از عصر شنبه 16 رمضان 1109ق.
نام خاص و کميت اثر: ص. 398 – 416
قطع: ؛‏‫قطع: دو، 351، یک برگ، 3/22*9/34، سطور و اندازه‌ها مختلف.
آغاز، آغازه، انجام، انجامه: 1«الحمدلله الذی احدث لحاجه الناس الالفاظ الموضوعه و جعلها ذریعه لاظهار ما فی نفوسهم من المعانی الواضحه… اما بعد چون خاطر فیض مآثر نواب کامیاب حضرت جهانبانی».
2«باب الیاء مع الیاء من غیر المصادر. یزنی نیزه منسوب به ذوالیزن که پادشاه حمیر بود. تم منتخب اللغات من الصحاح و القاموس علی ید مولفه فی عصر یوم الثلثاء من العشر الاول من الشهر التاسع من السنه الرابع من المایه الثانی من الالف الثانی حامدا مصلیا مسلما».
3«الحمدلله و المنه که به تاریخ شانزدهم رمضان المبارک روز شنبه قبل العصر به دست جمال‌الدین محمد سنه 1109 در فراه اتمام یافت در ایامی که حضرت وارث سریر همایونی و واقف بیچونی معین‌الدین محمداکبر خلف الصدق محیی‌الدین محمد اورنگ زیب بهادر عالم‌گیر پادشاه غازی تشریف داشتند و بنده در سلک ملازمان سرکار اعلی منسلک بود. بیت: نوشته سالها ماند ز کاتب/ نشان در خاک جوئی هم نیایی// بیت: از عنایاتی خدائی لا ینام/ این کتابت روز شنبه شد تمام».
تزئینات متن:عناوین و نشانیها شنگرف.
تزئینات نسخه:بین پاره‌های اشعار سه نقطه مثلثی شکل شنگرف رنگ (:.) رساله‌های نجومی با جداول و دوایر ستاره‌شناسی، اشعار چند ستونی (به تناسب از 2 تا 8 ستون).
نوع کاغذ:چند نوع. بیشتر بخشها شرقی نخودی آهار مهره نازک و کمی از آن فرنگی.
تزئینات جلد:میشن مشکی ساده، عطف چرم قهوه‌ای. قطر: 6.
2حاشیه‌نویسی بین سطور و کناره صفحات، پیش از شروع رساله‌های اصلی نام آنها به قلم شنگرف در حاشیه سمت چپ بالای صفحات نوشته شده است.
2در حاشیه صفحه 90 نوشته شده: «بلغ مقابله اسامی شنگرفی».
1جای سطراندازی در بعضی از رساله‌ها به وضوح مشخص است (مانند مثنوی مولوی).
1برگهایی هم در وسط نسخه سفید مانده است.
1سه نوع برگ شمار در بالای صفحات ثبت شده است.
کاغذ مرمت و وصالی شده است.
ماخذ فهرست: جلد 1/29، صفحه 98-99.
در مقدمه درباره سبب تالیف می‌نویسد: «چون خاطر فیض مآثر… اکبر پادشاه… متوجه جمع برخی از لغات بود بنا بر آن حکم اشرف ارفع اقدس همایون اعلی شرف نفاذ یافت که این بنده دعاگو علی بن العلی‌الاکبر الرازی المدعو به زین‌العابدین قدری از لغات معجمه و مهمله عربیه در سلک تحریر کشد لهذا این بی‌بضاعت با تشتت احوال و توزع بال.. جسارت نمود و این نسخه را به تحفه اکبری موسوم ساخت».
وضعیت استنساخ نسخه: دستخط گلچین معانی در آغاز نسخه دیده می‌شود که نوشته است: «فیش تهیه شد».
يادداشتهاي مربوط به مشخصات ظاهري اثر: نوع خط:نسخ و نستعلیق.
يادداشتهاي مربوط به نسخه موجود: 1تصحیح شده، در بعضی از رساله‌ها این تصحیحات با شماره در حاشیه و متن مشخص شده است.
مشخصات اثر:
شکل و سجع مهر:
یادداشتهای تملک:
متن يادداشت:
صفحه 314 یک مهر بیضوی نقش بسته اما عبارت آن خوانده نمی‌شود.
خریداری کتابخانه پیش از سال 1320ش.
يادداشت عمليات: برگهای مجموعه جا به جا شده و در مواردی افتادگی دارد. از سه نقطه شک هم در چند مورد استفاده شده (مثلا ص 78) اما نمونه‌های بیشتر آن احتمالا به خاطر وصالی لبه برگها از بین رفته است.
يادداشتهاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع اثر: گلچین معانی پیشتر این نسخه را دیده و فهرست مختصری از آن در نشریه نسخه‌های خطی، ج 5، ص 164-165 تهیه کرده بود.
يادداشتهاي مربوط به خلاصه يا چکيده: لغتنامه عربی به فارسی برگرفته از صحاح اللغه و قاموس المحیط و، تنظیم شده به ترتیب حروف تهجی. هر حرف در یک کتاب و حرفهای دوم در ابواب مختلف آورده شده است. در هر باب نیز ابتدا مصادر و پس از آن غیر مصادر ذکر شده است.
صحافي شده با: مجموعه جمال‌الدین محمد حسنی1010250
موضوع (اسم عام يا عبارت اسمي عام): لغت
تاريخ: 20120502
محل و شماره بازیابی: 114091